Właściwie nie wiem, czy była to moja pierwsza, czy kolejna wizyta na Podlasiu. Bywałam już w miejscach, które mimo sporów co do słuszności takich sądów mienią się przynależeć do tego regionu. Na pewno jednak był to mój pierwszy pobyt w Drohiczynie i na terenie Wysoczyzny Drohickiej. Nie jestem zapewne odosobnionym przypadkiem, ale na tej ziemi zachwyciło mnie niemal wszystko - od białych świątyń, przez polne kapliczki i krzyże, drewniane chaty, zieleń lasów, zakola Bugu, aż do źdźbła trawy na podlaskich łąkach. Chciałoby się tu zostać na zawsze, tym bardziej że przybysza z innego regionu Polski urzekają tu cisza i niezwykła serdeczność mieszkańców Podlasia. Po zaledwie trzydniowej wizycie na tej ziemi na zawsze pozostaną mi w pamięci skąpane w słońcu świątynie, bujna zieleń, spacer nad Bugiem, bociany i… niepowtarzalny smak naleśników na niemirowskiej plebanii. Swoje wspomnienia rozpocznę od krótkiej wędrówki do podlaskich kościołów - piękna zaklętego w kamieniu.
Poranek jest zachmurzony, choć widać pierwsze oznaki przebijającego się słońca. Dojeżdżamy do Mielnika, o którym pierwsze wzmianki historyczne sięgają XI wieku. Kiedyś był dużym i ważnym miastem. W 1934 r. utracił prawa miejskie, widać jednak wyraźnie, że jego mieszkańcy nie zapomnieli o dawnej świetności. Zaskakuje mnie widok świeżo położonych chodników z kostki, ład w obejściach. Zmierzamy w kierunku Góry Zamkowej, skąd rozciąga się przepiękny widok na Bug. Na zamku niskim, u podnóża grodziska, znajdują się ruiny kościoła pw. św. Mikołaja, zburzonego w 1915 r. - O odbudowie kościoła marzy Ksiądz Biskup - informuje towarzyszący mi ks. Dariusz Frydrych. - Piękne miejsce, prawda? - pyta. - Bardzo piękne - odpowiadam, myśląc, ile trudu będzie kosztowało podniesienie z ruin tej świątyni.
Nasze przybycie na plebanię w Niemirowie obwieszcza szczekaniem Pirat, pies Księdza Proboszcza. Niemal natychmiast mój wzrok przyciąga tutejsza świątynia. Barokowo-klasycystyczny kościół pw. św. Stanisława Biskupa zbudowany w latach 1780-91 na miejscu dawnego, drewnianego kościoła, który spłonął w 1775 r., opatrzony jest tabliczką: „Zabytek zadbany A.D. 2004. Laureat w konkursie Generalnego Konserwatora Zabytków”. Świątynia otoczona murem z bramą-dzwonnicą zachwyca swym pięknem. Moją uwagę zwracają stiukowe dekoracje zdobiące wnętrze, jak i fronton świątyni. Rozpoznaję na nich postaci Ewangelistów, Apostołów Piotra i Pawła oraz piękną scenę chrztu Jezusa w Jordanie. - Idziemy nad Bug i na granicę z Białorusią - wyrywa mnie z zamyślenia głos ks. Zbigniewa Domirskiego, proboszcza tego miejsca.
Drohiczyn. Podziwianie tego miasta zostawiłam sobie na deser, na ostatni dzień pobytu, jednak od chwili przybycia, gdy tylko stanęłam u drzwi Wyższego Seminarium Duchownego Najświętszego Serca Pana Jezusa mój zachwyt budzi widok kościoła Panien Benedyktynek pw. Wszystkich Świętych. Jego wyłaniająca się z zieleni, dominująca nad dachami fasada nie daje mi spokoju. Pierwotny kościół i klasztor benedyktynek został doszczętnie zniszczony w 1657 r. podczas potopu szwedzkiego. Świątynia, która przyciąga mój wzrok, powstała w latach 1734-38. W ciągu kolejnych wieków wraz z klasztorem i jego mieszkankami przechodziła tragiczne koleje losu. Patrząc dziś na kościół, trudno uwierzyć, że w latach 1939-41 został on przez Sowietów zamieniony na szalet dla sołdatów strzegących granicy na Bugu. Nawet Niemcy obeszli się z nim łaskawiej. W okresie ich okupacji świątynia Panien Benedyktynek była, z racji zniszczenia kościoła parafialnego, jedynym kościołem funkcjonującym w Drohiczynie.
Jest niedziela, muszę więc wybrać jedną z drohiczyńskich świątyń, do której wybiorę się na Mszę św. Mój wybór pada na pofranciszkański kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Pierwszy drewniany kościół i klasztor franciszkanów zostały wzniesione w 1409 r. na miejscu, gdzie wcześniej znajdowała się świątynia Przeczystej Bogurodzicy. Podobnie jak to miało miejsce w przypadku świątyni benedyktynek, kościół i klasztor ojców franciszkanów przeżywały chwile tragiczne - wielokrotnie obracały się w ruinę i wznoszone były ponownie. Obecny kościół franciszkański jest piątym z kolei, zbudowanym w latach 1678 - 1715 i odrestaurowanym po zniszczeniach II wojny światowej. Moją uwagę przykuwa ołtarz w bocznej lewej nawie - jedyny nieodrestaurowany w świątyni. Niedziela nie sprzyja zwiedzaniu obiektu, ale jeszcze tu wrócę i dowiem się, jakie tragiczne wydarzenie upamiętnia ten tajemniczy ołtarz.
Do tych miejsc, do tego piękna zaklętego w kamieniu warto i trzeba wracać.