Lud niewolników hebrajskich, wyprowadzonych przez Boga z Egiptu, nie od razu stał się narodem Izraela. Jego przechodzenie od zniewolenia do wolności odbywało się dzięki otrzymaniu daru Prawa wręczonego Mojżeszowi na Synaju. Bunty powtarzające się podczas wędrówki przez pustynię i niezliczone przejawy nieposłuszeństwa okazywanego w ciągu długich dziejów Izraela mogły skutkować podejrzeniem, że nie da się wypełnić przykazań stanowiących trzon Prawa, bo rzekomo przekraczają one ludzkie możliwości. Księga Powtórzonego Prawa poucza, że pod sam koniec życia Mojżesz uprzedził te podejrzenia, mówiąc w imieniu Boga: „Polecenie to bowiem, które Ja ci dzisiaj daję, nie przekracza twych możliwości i nie jest poza twoim zasięgiem”. Wzgląd na tę prawdę jest szczególnie aktualny w naszych czasach, gdy wszystkie przykazania Boże są kwestionowane i ukazywane jako niemożliwe do przestrzegania. W tych okolicznościach należy wytrwale ponawiać postulat powrotu do nauczania Jana Pawła II – podczas czwartej pielgrzymki do Polski, odbytej w 1991 r. – poświęconego przykazaniom Dekalogu.

Pytanie uczonego w Prawie, co należy czynić, aby osiągnąć życie wieczne, pozostaje stale aktualne. Tak samo aktualna jest odpowiedź Jezusa, która skłania pytającego do samodzielnej refleksji. Tym, czego potrzebujemy, jest utwierdzanie się w pewności, że to, co już znamy, stanowi wartość, którą trzeba wdrażać w naszym życiu. Wszystkie nakazy Prawa sprowadzają się do przykazania miłości Boga i bliźniego. W czasach Starego Testamentu i w czasach Jezusa wyjaśnienia wymagał drugi człon: „A kto jest moim bliźnim?”. Przypowieść Jezusa o miłosiernym Samarytaninie nie zostawia wątpliwości, że bliźnim Jego wyznawców jest każdy człowiek. Również pod tym względem, przywołując konkretne sytuacje, Jezus skłonił uczonego w Piśmie do samodzielnej refleksji; wypowiedź zakończył pytaniem retorycznym. Ten anonimowy uczony, wychowany w duchu judaizmu, ograniczającego pojęcie bliźniego wyłącznie do członków własnego narodu i współwyznawców, nie odpowiedział „Samarytanin”, bo od Samarytan dzieliła go przepaść zastarzałej wrogości, lecz opisowo: „Ten, który mu okazał miłosierdzie”. Reakcję Jezusa stanowiło wyraźne zobowiązanie: „Idź i ty czyń podobnie!”.

W Liście do Kolosan św. Paweł Apostoł naucza, kim jest Jezus Chrystus. Cztery kanoniczne Ewangelie ukazują rozmaite aspekty Jego człowieczeństwa. Aczkolwiek budzą zdumienie i podziw, nie można na nich poprzestać, bo odsłaniają także tajemnicę Jego bóstwa. Właśnie ta tajemnica znajduje się w centrum nauczania św. Pawła. Jezus, poczęty w Nazarecie, urodzony w Betlejem i ukrzyżowany w Jerozolimie, jest „obrazem Boga niewidzialnego, Pierworodnym wobec każdego stworzenia”. Uznanie Go jako Pana i pójście za Nim są drogą do wyznawania jedynego Boga jako Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Znamienne, że Ten, który „jest przed wszystkim i wszystko w Nim ma istnienie”, jest też „Głową Ciała – Kościoła”. Prawdziwą naturę i posłannictwo Kościoła można więc zrozumieć tylko w tej – chrystologicznej i trynitarnej – perspektywie. Istniejąc i działając w świecie, Kościół nie pozwala się zredukować do jego rozmiarów, uwarunkowań i ograniczeń. Zadaniem Kościoła jest niestrudzone świadczenie, że na końcu historii Bóg pojedna wszystko ze sobą. Apostoł wyjaśnia, że to eschatologiczne pojednanie, możliwe dzięki zbawieniu dokonanemu przez Jezusa Chrystusa, będzie miało charakter uniwersalny; obejmie „i to, co na ziemi, i to, co w niebiosach, wprowadziwszy pokój przez krew Jego krzyża”.