Reklama

Krucyfiks Wita Stwosza z kościoła Mariackiego w Krakowie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wśród dzieł sztuki, które wzbudzają przeżycie mistyczne, często zwane kompasją (compassio) - współczuciem, wyróżnia się wybitne dzieło Wita Stwosza - „Chrystus na krzyżu”, umieszczone na wschodniej ścianie nawy południowej kościoła Mariackiego w Krakowie.
Jest to dzieło najwyższej klasy, powstałe u schyłku średniowiecza. Mamy tu do czynienia z wnikliwym studium agonii - ciało ukazane jest na pozór spokojnie, ale święte Oblicze wyraża stężałą ekspresję. Ukrzyżowany ma ramiona szeroko rozwarte w poziomie - jakby w ostatecznym spazmie obejmowały cały świat. Mięśnie ramion napięte do granic wytrzymałości, a dłonie w agonii obkurczone na gwoździach, lecz nogi zwisają już niemal w bezwładzie. Głowa opadła na piersi, oczy wpółprzymknięte zasnuwa już bielmo śmierci, a usta uchylone bolesnym grymasem. Pukiel włosów spada na jedno ramię; ból rozsadza pierś. Taką wstrząsającą walkę toczy przed całym światem Bóg-Człowiek, aby się Wypełniło i aby przez Krzyż przyszło Zbawienie. Przepaska osłaniająca biodra - perizonium - rozwiana w dramatycznym zawirowaniu, nie pełni tu funkcji dekoracyjnej, jak często bywa, lecz układ jej fałd tworzy głęboko odczuty i wymowny akompaniament dramatu, którego jesteśmy współuczestniczącymi niemymi świadkami.
Dzieło Wita Stwosza to ostatni tak wspaniały akord sztuki średniowiecza, wypieranej coraz bardziej przez renesans, blask kończących się czasów u progu nowej ery.
Potężna indywidualność twórcza Wita Stwosza nie znajduje analogii w innych współczesnych mu dziełach. Pozwala mu ona przeniknąć, powiązać i ukazać dramat i subtelną, głęboko liryczną obserwację agonii Boga-Człowieka.
Krucyfiks Wita Stwosza był fundacją Heinricha Slackera, krakowianina, mincerza zawiadującego mennicą króla Jana Olbrachta, który to - jak pisał w swoim testamencie z 1504 r., „ufundował krucyfiks ten do Kaplicy Świętego Krzyża w Kościele Mariackim”.
Wit Stwosz (Veit Stoss) urodził się w 1448 r. w Horp nad Neckarem w Niemczech, w Badenii-Wirtembergii. W 1477 r. został zaproszony przez rajców krakowskich, jako artysta o uznanej już sławie, do wykonania nowego ołtarza głównego dla parafialnego kościoła Mariackiego. Prace nad ołtarzem trwały 12 lat i zakończone zostały w 1489 r. W 1492 r. Stwosz pracował nad monumentalnym nagrobkiem Kazimierza Jagiellończyka dla katedry na Wawelu, a w 1493 r. wykonał nagrobki bp. Oleśnickiego (katedra w Gnieźnie) i bp. Piotra z Bnina (katedra we Włocławku).
W 1496 r. Wit Stwosz wyjechał z Krakowa i powrócił na stałe do Norymbergi (gdzie zmarł w 1533 r.); nad krucyfiksem mariackim pracował więc zapewne między 1489 r. a 1493 r. lub między tym ostatnim a 1496 r., tj. swoim wyjazdem z Krakowa.
Krucyfiks najprawdopodobniej pierwotnie umieszczony był w tym miejscu, gdzie obecnie, lecz wówczas na tle istniejącego tu wtedy gotyckiego okna, którego ślady są czytelne do dziś na zewnętrznym licu ściany zamykającej od wschodu nawę południową kościoła. Zawieszony na tle okna, a więc otoczony nimbem światła; w tej pozycji krucyfiksu Oblicze Ukrzyżowanego było pochylone ku modlącym się u jego stóp.
Istniejący tu obecnie barokowy ołtarz wraz z tłem krucyfiksu, mającym przedstawiać widok Jerozolimy, powstał w XVIII wieku.
W pobliżu, na belce tęczowej prezbiterium, umieszczony jest, nieco późniejszy od stwoszowskiego, krucyfiks z ok. 1520 r., wykonany pod wyraźnym wpływem sztuki Wita Stwosza.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2010-12-31 00:00

Oceń: 0 -2

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Nowenna do św. Stanisława Biskupa Męczennika

[ TEMATY ]

nowenna

św. Stanisław Biskup i Męczennik

Mazur/episkopat.pl

Święty Stanisław Biskup Męczennik

Święty Stanisław Biskup Męczennik

Nowennę do św. Stanisława Biskupa Męczennika odmawiamy między 29 kwietnia a 7 maja lub w dowolnym terminie.

Pragnę w tej dzisiejszej nowennie przypominać sobie opatrznościowego męża, świętego Stanisława, który był biskupem Kościoła krakowskiego, który przez swoje świadectwo życia i męczeńskiej śmierci stał się na całe stulecia rzecznikiem ładu moralnego w Ojczyźnie, który był i nadal jest tej Ojczyzny Patronem.
CZYTAJ DALEJ

Wolontariusz z wyrokiem sądu za "zakłócenie spokoju" dr Gizeli Jagielskiej

2025-04-30 10:21

[ TEMATY ]

aborcja

Oleśnica

Karol Porwich/Niedziela

Wolontariusz Fundacji Pro-Prawo do Życia usłyszał prawomocny wyrok sądu na ponad 1000 zł grzywny za "zakłócenie spokoju" Gizeli Jagielskiej poprzez organizację publicznej modlitwy różańcowej pod wejściem do szpitala w Oleśnicy. Wyrok dotyczy różańca, w trakcie którego wolontariusze Fundacji zostali napadnięci przez agresywnego mężczyznę i musieli się bronić z użyciem gazu. Wolontariusz został skazany, a w sprawie ataku bandyty sprawę umorzono - informuje Fundacja Pro-Prawo do Życia.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu podtrzymał wyrok pierwszej instancji, zgodnie z którym Adam, koordynator akcji Fundacji Pro-Prawo do Życia w Oleśnicy, musi zapłacić ponad 1000 zł grzywny za "zakłócenie spokoju" Gizeli Jagielskiej poprzez organizację publicznej modlitwy różańcowej pod jej szpitalem.
CZYTAJ DALEJ

Kraków/ Sąd aresztował 35-latka podejrzanego o zabójstwo lekarza

2025-04-30 16:56

[ TEMATY ]

aresztowanie

PAP/Art Service

Krakowski sąd rejonowy aresztował w środę na trzy miesiące 35-latka podejrzanego o zabójstwo lekarza w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie - poinformował sędzia Maciej Czajka, rzecznik Sądu Okręgowego w Krakowie ds. karnych.

Prokuratura w środę przedstawiła zarzuty zabójstwa lekarza i usiłowania naruszenia czynności narządów ciała pielęgniarki 35-letniemu funkcjonariuszowi Służby Więziennej, który we wtorek wtargnął do gabinetu ortopedy w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie i zadał mu ciosy nożem. Mimo natychmiastowej pomocy lekarz zmarł. Mężczyzna nie przyznał się do winy.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję