W ubiegłym roku KKIŚ informował o 34 należących do niej instytutach. Dwa z nich jednak, będące zresztą instytutami zagranicznymi, prawdopodobnie zawiesiły swoją działalność w Polsce.

Instytuty świeckie działające w naszym kraju są w większości żeńskie. Istnieje jeden instytut męski - Instytut Świecki Chrystusa Króla. Obecnie powstaje drugi – Instytut Świecki Ochotników Księdza Bosko (ma już 3 kandydatów). W Instytucie Świętej Rodziny funkcjonują natomiast dwa autonomiczne kręgi – mężczyzn (kapłani i mężczyźni konsekrowani) i kobiet.

Instytuty mają różne charyzmaty, założycieli, a więc i różnorodne duchowości. Opiekunem z ramienia Episkopatu Polski jest bp Józef Szamocki.

Instytuty świeckie w Polsce należą do CMIS (Światowa Konferencja Instytutów Świeckich). Przewodniczącą CMIS jest Polka Jolanta Szpilarewicz (z Instytuty Niepokalanej Matki Kościoła). Na całym świecie istnieje ponad 190 Instytutów Świeckich liczących ok. 90 000 członków.

Indywidualne formy życia konsekrowanego

Jak informuje ks. Tomasz Rusiecki, przewodniczący Podkomisji ds. Indywidualnych Form Życia Konsekrowanego – tymi właśnie formami życia interesuje się coraz więcej osób.

Wg. najnowszych danych w Polsce żyje obecnie 365 dziewic konsekrowanych, 373 wdowy, 1 wdowiec, 1 pustelnik i 8 pustelnic. Dla porównania – pod koniec 2020 r. były to 332 dziewice konsekrowane, 361 wdów, w tym 3 wdowców oraz 1 pustelnik i 8 pustelnic. Widoczny jest zatem wyraźny wzrost. W 2021 r. zmarła 1 dziewica, konsekrowanych zaś zostało 21, zmarło 12 wdów i 2 wdowców, konsekrowano zaś 25 wdów.

Dane nt. ewentualnych odejść ze stanu oraz nt. liczby osób przygotowujących się do konsekracji dostępne będą w marcu. Natomiast, jak podkreśla ks. Rusiecki, liczba osób zainteresowanych indywidualną formą życia konsekrowanego jest duża. W samej tylko diecezji kieleckiej do konsekracji przygotowuje się 13 wdów, dwie dziewice i jedna pustelnica.

Zakony męskie

Aktualne dane dotyczące liczby zakonników w Polsce dostępne będą w marcu. Według danych ubiegłorocznych (z 31 grudnia 2020 r.) Konferencja Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich w Polsce gromadziła 59 zakonów i zgromadzeń, z których najliczniejsi byli franciszkanie OFM (1213), salezjanie (1005), franciszkanie OFMConv (900), pallotyni (570), jezuici (556), kapucyni (536), misjonarze oblaci MN (452), dominikanie (450), werbiści (445) oraz paulini (421). Dla porównania najmniejszymi zgromadzeniami w Polsce byli: synowie NMP (4), ojcowie somascy (4), marianiści (4), misjonarze MB Pocieszenia (6), guanellianie (6), barnabici (7), rogacjoniści (8), Chemin Neuf (9), monfortianie (12) i augustianie (13). Oprócz należących do KWPZM istnieje w Polsce ok. 10 innych zgromadzeń zakonnych, których statystyka nie uwzględniała.

W ubiegłym roku w męskich instytutach życia konsekrowanego było 11020 zakonników, z tego w kraju przebywało ich 8100, a za granicą pracowało 2920. W tej liczbie było 8818 kapłanów, 1176 braci zakonnych, 743 kleryków, 149 nowicjuszy i 134 postulantów. Struktura wiekowa przedstawiała się w sposób następujący: do 30. roku życia: 882 (8%), pomiędzy 30. a 50. rokiem życia: 3884 (35,25%), pomiędzy 50. a 70. rokiem życia: 4870 (44,2%), powyżej 70. roku życia: 1380 (12,55%).

KWPZM dysponuje natomiast najnowszymi statystykami powołaniowymi - z 1 października 2021 r. Wynika z nich, że pod koniec ub. roku zakony męskie miały 1295 zakonników na wstępnych etapach formacji, z czego 191 postulantów (99 obcokrajowców), 193 nowicjuszy (78 obcokrajowców), 831 kleryków (266 obcokrajowców) i 81 braci zakonnych (4 obcokrajowców). Najwięcej powołań mają dwa zakony używające nazwy franciszkanie: OFMConv (239) i OFM (100), misjonarze oblaci MN (100), salezjanie (78), dominikanie (70), karmelici bosi (70), jezuici (65), pallotyni (64), kapucyni (61) oraz paulini (61). Do ośmiu męskich zgromadzeń zakonnych nie zgłosił się żaden kandydat.

Według danych z lat ubiegłych, męskie instytuty życia konsekrowanego prowadziły m.in. 708 parafii i 174 sanktuaria. Zakonnicy byli biskupami (40), proboszczami, wikariuszami, egzorcystami, kapelanami w szpitalach, formatorami i kapelanami sióstr zakonnych, duszpasterzami akademickimi, duszpasterzami ruchów i stowarzyszeń religijnych oraz duszpasterzami wielu specjalnych grup wiernych. Spowiadali i głosili rekolekcje.

1114 zakonników katechizowało w szkołach, obejmując nauczaniem ok. 280 tys. dzieci i młodzieży – od przedszkolaków po studentów. Zakony prowadziły też własne placówki edukacyjne, to m.in. 14 przedszkoli, 44 szkoły podstawowe czy 45 liceów. Prowadzili również działalność charytatywną. Wśród dzieł własnych wymienić można m.in. 7 szpitali, 12 hospicjów, 9 przychodni i ośrodków zdrowia, 27 domów opieki, 8 młodzieżowych ośrodków wychowawczych, 14 ośrodków terapii dla osób uzależnionych, czy 9 schronisk lub noclegowni dla bezdomnych. Wiele ośrodków charytatywnych zlokalizowanych jest przy parafiach i wspólnotach zakonnych, jak np. 78 ośrodków opieki Caritas, 69 poradni psychologiczno-pedagogicznych, 112 świetlic dla dzieci czy 50 kuchni dla ubogich.

280 zakonników było wykładowcami wyższych uczelni, nie licząc seminariów duchownych.