Gdy mamy sprawę w sądzie i istnieje niebezpieczeństwo, że zanim się skończy, strona przeciwna pozbędzie się przedmiotu, o który toczy się spór, można skorzystać z instytucji tzw. zabezpieczenia roszczenia, które polega na zabezpieczeniu majątku dłużnika. Jest to inaczej „zamrożenie” tego majątku. Jeśli więc dłużnik sprzeda swojego mercedesa, komornik i tak będzie mógł go zająć.
Sąd rozpoznaje wniosek o zabezpieczenie roszczenia w ciągu tygodnia od daty jego złożenia, chyba że wymagana jest do tego rozprawa - wtedy termin ten wynosi miesiąc. Terminy te mają charakter instrukcyjny, co oznacza, że jeśli sąd nie zmieści się w nich, nie wywoła to żadnych skutków prawnych.
Wniosek o zabezpieczenie roszczenia musimy opłacić:

Sąd rozpatrując taki wniosek, kieruje się trzema przesłankami:

Roszczenie pieniężne można zabezpieczyć:

Pamiętajmy, że jeśli dla zabezpieczenia roszczenia komornik zajmie samochód dłużnika, a ten samochód ów sprzeda, kupujący straci auto. Prawo chroni tylko takiego nabywcę, który nie wiedział o zajęciu, czyli nabył samochód w dobrej wierze. (Komornik zawsze umieszcza informacje na zajętych ruchomościach). Jeśli roszczenie zabezpieczy się przez wpis do hipoteki, sprzedaż nieruchomości i tak pozwoli wierzycielowi zaspokoić z niej swoje roszczenie.
Przy zabezpieczeniu roszczeń pieniężnych możliwe są tylko wymienione sposoby, natomiast przy innych rodzajach roszczeń sąd ma większą swobodę wyboru, np. w sprawie o ochronę dóbr osobistych, którą wytoczono autorowi filmu Witajcie w życiu, sąd zakazał wyświetlania filmu.
Składając wniosek o zabezpieczenie, nie musimy obawiać się, że dłużnik dowie się o tym przedwcześnie - sąd rozpatruje wniosek na posiedzeniu niejawnym, a postanowienie sądu doręcza się tylko wierzycielowi; dłużnikowi wręczy go dopiero komornik, gdy przyjdzie wykonać postanowienie sądu.
Postanowienie o zabezpieczeniu roszczenia przestanie obowiązywać, gdy sąd odrzuci pozew, oddali powództwo, umorzy postępowanie lub gdy wierzyciel nie wytoczy sprawy we wskazanym terminie.
W sprawach o alimenty lub rentę zabezpieczenie może też polegać na zobowiązaniu dłużnika do wpłacenia w powtarzających się terminach pewnych sum do rąk wierzyciela, aby ten przez czas trwania sprawy nie pozostawał w niedostatku.
Wyjątkowy charakter ma zabezpieczenie roszczenia w procesie o ustalenie ojcostwa dziecka, które się jeszcze nie narodziło. Tu zabezpieczenie może polegać na zobowiązaniu domniemanego ojca dziecka do poniesienia kosztów utrzymania matki przez trzy miesiące w okresie porodu oraz dziecka przez trzy miesiące po jego urodzeniu.
W czasie trwania zabezpieczenia dłużnik może, oczywiście, składać wnioski o uchylenie lub zmianę postanowienia, jednak decyzja taka wymaga przeprowadzenia rozprawy. Pamiętajmy również, że zabezpieczenie roszczenia ma charakter pomocniczy, co oznacza, że nie może zaistnieć bez sprawy, do której zostało ustanowione.