Reklama

Świąteczne strofy poezji polskiej

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Literatura polska jest silnie związana z kulturą chrześcijańską i w każdej epoce literackiej może poszczycić się utworami o tej tematyce. Wielką rolę w popularyzacji obrzędów Bożego Narodzenia odegrali przybyli do Polski na początku XIII wieku franciszkanie, którzy przywieźli różnorodny zbiór pieśni religijnych. W tym też okresie powstawały pierwsze polskie pieśni religijne o tematyce maryjnej, wielkanocnej i bożonarodzeniowej. Do miana najstarszych polskich kolęd chwalących wcielenie Syna Bożego pretenduje m.in. hymn Chrystus się nam narodził, przechowywany w Kancjonale Przeworszczyka z 1435 r.:
Chrystus się nam narodził,
jenż dawno powieszczon był,
w Betlejem, żydowskim mieście...
Barokowy poeta - Jan Andrzej Morsztyn (1621-93) w charakterystycznym dla tego okresu gatunku literackim - w sonecie Na Boże Narodzenie wskazuje na radość płynącą z narodzin Pana Zwycięskiego.
Piękne strofy kolędy wybitnego poety doby oświecenia - Franciszka Karpińskiego (1741-1825) znane są każdemu Polakowi. Któż nie potrafi w wieczór wigilijny zanucić:
Bóg się rodzi, moc truchleje,
Pan niebiosów obnażony,
Ogień krzepnie, blask ciemnieje,
Ma granice - Nieskończony...
Równie popularna jest kolęda, do której słowa napisał Teofil Lenartowicz (1822-93): Mizerna cicha, stajenka licha...
Poeta nie znajdujący zrozumienia wśród współczesnych, samotnie umierający na obczyźnie, przedstawiciel drugiego pokolenia romantyków polskich - Cyprian Kamil Norwid (1821-83) słowami pełnymi powagi i uniesienia głosi chwałę narodzin Pana.
Norwid podkreśla wyjątkową rolę, jaką ma spełnić narodzone Dziecię. Doskonałość Jezusa wyraża przez nazwanie go Mistrzem Wiekuistym. Powtórzmy za autorem:
Przyszła nareszcie chwila ciszy uroczystej,
Stało się - między ludzi wszedł
Mistrz - Wiekuisty
I do historii, która wielkich zdarzeń czeka,
Dołączył biografię każdego człowieka,
Do epoki - dzień każdy, każdą dnia godzinę,
A do słów umiejętnych -
wewnętrzną słów przyczynę,
To jest: intencję serca...
Problematyka świąt Bożego Narodzenia w literaturze przełomu XIX i XX wieku, czyli w okresie pozytywizmu i Młodej Polski, występuje w utworach najwybitniejszej poetki - Marii Konopnickiej (1842-1910) skierowanych do dzieci: Choinka w lesie, Trzej królowie.
Liryczno-refleksyjny sonet Adama Asnyka (1838-97), poety "czasów niepoetyckich", pt. Przyjście Mesjasza ukazuje tkwiące w narodzie zdziwienie z powodu przyjścia Chrystusa na świat w ubóstwie.
Pełniąca funkcję sekretarza marszałka Józefa Piłsudskiego poetka Kazimiera Iłłakowiczówna (1892-1983) złożyła pokłon Bożej Dziecinie kilkoma utworami.
Młody poeta z pokolenia Kolumbów - Krzysztof Kamil Baczyński (1921-44) w utworach obrazujących dramat II wojny światowej (Kolęda, Z szopki) sięga do motywu aniołów i kieruje prośbę o przywrócenie na ziemi wartości humanitarnych - tak bliskich chrześcijaństwu: miłości, godności, człowieczeństwa. Narodzenie Pańskie wobec tego jest wstępem do rozważań historiozoficznych. Podmiot liryczny Kolędy prosi więc aniołów o pomoc:
Aniołowie, aniołowie biali,
o! Przyświećcie blaskiem skrzydeł swoich,
by do Pana trafił ten zgubiony
i ten, który bez nadziei czeka,
i ten rycerz w rozszarpanej zbroi,
by jak człowiek szedł do Boga-Człowieka,
aniołowie, aniołowie biali.
Szczególne miejsce w polskiej kulturze współczesnej zajmuje twórczość
ks. Jana Twardowskiego i laureata Nagrody Nobla Czesława Miłosza. Poezja ks. Twardowskiego jest pełna franciszkańskiej miłości do wszelkiego stworzenia i pokory wobec ułomności ludzkich. Temat narodzin Chrystusa odnajdziemy w kilku wierszach, np.: Siano, Z Dzieciątkiem Jezus. Wiara w wyzwalającą moc narodzin, życia, śmierci i zmartwychwstania Jezusa stanowi u poety podstawę dla optymistycznego postrzegania świata. Wiąże się z nadzieją odrodzenia zacierających się we współczesnym świecie chrześcijańskich wartości. W utworze Bóg się rodzi, moc truchleje ks. Twardowski pisze:
...Bóg wszechmogący
stał się ludzkim dzieckiem
z wyciągniętymi bezradnie rękami
i świat się wcale nie zawalił
ale uśmiechnął się i zaczął prostować.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Ocena: 0 -1

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Wierny, aż po odmęt wód

Lekko zgarbiony, z wieńcem pięciu gwiazd nad głową w birecie. Ubrany w sutannę, rokietę i mucet – sięgającą łokcia, zapinaną na guziki z przodu pelerynę – tuli do serca krzyż albo palmową gałązkę. Czasem trzyma zamkniętą kłódkę, zapieczętowaną kopertę albo palec na ustach. Męczennik z Czech, który oddał życie za zachowanie tajemnicy spowiedzi – św. Jan Nepomucen

Co przydarzyło się Janowi?

CZYTAJ DALEJ

W niedzielę pielgrzymka mężczyzn i młodzieńców do Piekar Śląskich

2024-05-21 08:01

[ TEMATY ]

Piekary Śląskie

Joanna Adamik Biuro Prasowe Archidiecezji Krakowskiej

W najbliższą niedzielę odbędzie się doroczna stanowa pielgrzymka mężczyzn i młodzieńców do sanktuarium Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Piekarach Śląskich. Mszy św. będzie przewodniczył i homilię wygłosi prymas Polski abp Wojciech Nowak.

Jak poinformował w poniedziałek rzecznik archidiecezji katowickiej ks. Rafał Bogacki, metropolita katowicki abp Adrian Galbas w zaproszeniu do męskiej części diecezjan nawiązał do hasła tegorocznej pielgrzymki „Jestem w Kościele”. Hierarcha zaapelował przy tym o przyjrzenie się w Piekarach wspólnej obecności wiernych w Kościele i próbę odpowiedzi na pytanie, co zrobić, aby była ona jeszcze intensywniejsza.

CZYTAJ DALEJ

Rada UE przyjęła pierwsze na świecie przepisy o sztucznej inteligencji

2024-05-21 13:03

[ TEMATY ]

sztuczna inteligencja

Adobe Stock

Rada Unii Europejskiej przyjęła we wtorek pierwsze na świecie przepisy o sztucznej inteligencji (AI). Dzielą one tę technologię na cztery kategorie: oprogramowanie wysokiego ryzyka, ograniczonego i minimalnego wpływu oraz systemy nieakceptowalne. Te ostatnie będą w UE zakazane.

Unijna ustawa o sztucznej inteligencji (AI Act) już została okrzyknięta przełomową - nie tylko dlatego, że na świecie nie wprowadzono jeszcze podobnych regulacji, ale także dlatego, że jako pierwsza klasyfikuje AI pod kątem potencjalnego ryzyka dla użytkowników, w myśl zasady, że im większe szkody może wyrządzić sztuczna inteligencja, tym surowsze będą przepisy regulujące jej użycie.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję