Reklama

Dzieje Klubu Inteligencji Katolickiej w Toruniu (2)

Od Soboru Watykańskiego II do 1978 r.

Niedziela toruńska 8/2008

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

A jeśli Chrystus nie zmartwychwstał, daremne jest nasze nauczanie, próżna jest także wasza wiara
1 Kor 15, 14

Istotnym wydarzeniem dla Kościoła w Polsce, w końcowej fazie obrad Soboru Watykańskiego II, był wystosowany 18 listopada 1965 r. „List biskupów polskich do biskupów niemieckich”. Orędzie to było jednym z najważniejszych etapów pojednania polsko-niemieckiego po II wojnie światowej. Dla władz komunistycznych oznaczało, że Kościół pozostaje wciąż niezależną siłą, znajdującą się poza strefą oddziaływania i wpływów reżimu. Władze uważały bowiem za niedopuszczalne wypowiadanie się biskupów w sprawach dotyczących polskiego społeczeństwa i rozpętały kampanię przeciwko autorom listu. W obronę bezpodstawnie atakowanych hierarchów zaangażował się także toruński Klub Inteligencji Katolickiej. Sekretarz Klubu Stefan Frankiewicz wziął udział w antyklerykalnym wiecu zorganizowanym przez aparat partyjny. Wobec formułowanych na nim absurdalnych oskarżeń przeciwko biskupom, Frankiewicz zabrał głos i merytorycznie podważył większość zarzutów stawianych Episkopatowi. Postawa sekretarza Klubu w znacznej mierze skompromitowała organizatorów demonstracji oraz obnażyła metody manipulacji społeczeństwem stosowane przy użyciu machiny propagandy komunistycznej.
Druga połowa lat 60. i lata 70. XX wieku to jednak nie tylko okres powrotu do walki z Kościołem instytucjonalnym, lecz przede wszystkim czas wzmożonej inwigilacji i penetracji środowiska laikatu katolickiego przez agenturę SB. Działalność toruńskiego KIK-u była przedmiotem jej szczególnego zainteresowania. Z zachowanych materiałów operacyjnych wynika, że w bezpośrednim otoczeniu członków zarządu i kapelana o. Władysława Wołoszyna działało co najmniej trzech tajnych współpracowników. Większe imprezy klubowe, organizowane w duszpasterstwie ojców jezuitów, zabezpieczało nawet sześciu tajnych współpracowników (np. spotkanie generała zakonu o. Pedro Arrupe w maju 1969 r. zabezpieczali: tw. „Andrzejewski”, tw. „Bauer”, tw. „Janek”, tw. „Kazimierz”, tw. „Sęp” i tw. „Zbyszek”).
Mimo tego typu uciążliwości, w drugiej połowie lat 60., nastąpiła wyraźna aktywizacja stowarzyszenia, do której niewątpliwie przyczyniły się dwie osoby. Pierwszą z nich był wspomniany już Stefan Frankiewicz (sekretarz Klubu w latach 1966-1970), blisko związany ze środowiskiem podwarszawskich Lasek oraz z miesięcznikiem „Więź”. Drugą osobą był jezuita o. Władysław Wołoszyn (kapelan Klubu w latach 1969-1988). Wpływ na kondycję formacyjną miały również lepsze warunki lokalowe, bowiem pomieszczenia dla Klubu użyczyli ojcowie jezuici. Nie była to jednak sytuacja komfortowa, gdyż status gościa stawiał Klub niejednokrotnie w niezręcznej sytuacji, ponadto zarząd miał świadomość, że obecność KIK-u „pod jezuickim dachem” może narazić zakon na niepotrzebne represje ze strony władz administracyjnych. Dlatego od końca lat 60. KIK podejmował intensywne działania na rzecz uzyskania własnego lokalu. Jeszcze w 1965 r. władze miejskie odmówiły Klubowi przyznania niewielkiego pomieszczenia w podwórzu, przy Rynku Staromiejskim 29. Również bezskuteczne były starania prezesa prof. Konrada Górskiego, sekretarza Stefana Frankiewicza i posła „Znaku” Tadeusza Mazowieckiego, podjęte w 1967 r. w Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy. Decyzją odmowną zakończyły się także zabiegi o przydzielenie lokalu przy ul. Żeglarskiej 5 (w 1970 r.), przy ul. Kopernika 5 (w 1972 r.) i przy ul. Franciszkańskiej 7 (w 1973 r.). Dopiero rozmowy prowadzone z udziałem przedstawicieli warszawskiego KIK-u, posłów „Znaku” i dyrektora Urzędu ds. Wyznań min. Aleksandra Skarżyńskiego, spowodowały wydanie pozytywnej decyzji 31 lipca 1974 r. W ten sposób Klub, po kilkunastu latach starań, uzyskał własny lokal przy ul. Mostowej 10. Jednak długotrwały remont i ograniczone możliwości finansowe stowarzyszenia, spowodowały, że regularne spotkania klubowe w nowej siedzibie rozpoczęły się dopiero w październiku 1976 r.
Coraz bardziej wyraźna była współpraca Klubu ze środowiskiem KIK-u warszawskiego. Tylko w latach 1967-1968 we wspólnych obozach dyskusyjno-formacyjnych, organizowanych w Makowie Podhalańskim i Pewli Małej k. Żywca, wzięło udział ponad dwudziestu członków toruńskiego KIK-u (m.in. Zofia Biczyk i Andrzej Tyc). Ważnym wydarzeniem integrującym laikat katolicki była również audiencja udzielona 22 maja 1971 r. przedstawicielom pięciu Klubów, redakcji „Tygodnika Powszechnego”, „Więzi”, „Znaku”, ODISS-u oraz posłom „Znaku” przez prymasa Stefana kard. Wyszyńskiego. Klub toruński reprezentował ówczesny prezes prof. Janusz Bieniak i członek zarządu Michał Muzalewski. Innym wyrazem jedności środowisk KIK-owskich z grupą posłów „Znaku” był list z 17 stycznia 1976 r., będący protestem wobec zamierzeń władz państwowych dążących do umieszczenia w konstytucji PRL serwilistycznych zapisów wobec ZSRR. Ze strony toruńskiego KIK-u jego sygnatariuszem był prezes Andrzej Tyc.
W pierwszej połowie lat 70. zainicjowane zostały kontakty Klubu z organizacjami katolickimi i ewangelickimi działającymi w Europie Zachodniej. Na przełomie marca i kwietnia 1973 r. na zaproszenie Katholischer Akademikerverband przebywał w RFN prezes Klubu prof. Janusz Bieniak, także w kwietniu 1973 r. miała miejsce wizyta w Toruniu przedstawiciela Centralnego Komitetu Katolików Niemieckich dr Marii Lücker z Bonn. W sierpniu 1973 r. na zaproszenie KIK-u przyjechali: grupa studentów protestanckich ze Stanów Zjednoczonych i członkowie organizacji katolickiej La Vie Nouvelle z Francji, zaś w październiku studenci i nauczyciele skupieni w katolicko-ewangelickim Duszpasterstwie Akademickim w Paderborn (RFN). Klub podejmował w dalszym ciągu akcje charytatywne, m.in. w 1970 r. zorganizował zbiórkę pieniężną na rzecz ofiar trzęsienia ziemi w Peru i powodzi w Rumunii.
Stowarzyszenie wzrastało również liczebnie. W 1968 r. liczyło 106 członków (w tym 66 zwyczajnych i 40 uczestników), w 1970 r. - 130 członków (w tym 87 zwyczajnych i 43 uczestników), w 1977 r. - 143 członków (w tym 96 zwyczajnych i 47 uczestników), a w 1978 r. już 157 członków (w tym 85 zwyczajnych i 72 uczestników). Początkowo bardzo skromna biblioteka Klubu, z upływem czasu systematycznie powiększała się. Katalogowaniem oraz wypożyczaniem książek niestrudzenie zajmowały się najpierw Anna Preibiszowa, a następnie Anna Ptaszyńska.
W omawianym okresie Klub Inteligencji Katolickiej gościł wielu znakomitych prelegentów. Wśród nich należy wymienić przede wszystkim: historyka prof. Władysława Bartoszewskiego, pisarza i dramaturga Romana Brandstaettera, historyka i publicystę Bohdana Cywińskiego, biblistę ks. prof. Michała Czajkowskiego, prozaika i publicystę Stefana Kisielewskiego, abp. Adama Kozłowieckiego z Zambii, biblistę ks. prof. Henryka Muszyńskiego, dominikanina o. Jacka Salija, filozofa ks. prof. Andrzeja Szostka, fenomenologa ks. prof. Józefa Tischnera, poetę ks. Jana Twardowskiego, pisarza Wiktora Woroszylskiego oraz historyka sztuki prof. Jacka Woźniakowskiego.
Ważnym elementem życia formacyjnego klubowiczów była ich przynależność do sekcji i praca w różnorodnych sekcjach. Najstarszą i najliczniejszą była sekcja życia wewnętrznego, którą kierowała nieprzerwanie, aż do swojej śmierci w listopadzie 1978 r., dr Janina Budkowska. Opiekunem sekcji był jezuita o. Julian Piskorek. Sekcją rodzin kierowała natomiast Stefania Bieniak (żona prezesa - prof. Janusza Bieniaka). Sekcja rodzin organizowała m.in. na terenie toruńskich parafii odczyty i prelekcje na tematy związane z funkcją wychowawczą rodziny, a w okresie świąt Bożego Narodzenia przygotowywała paczki dla dzieci z biednych rodzin. Podejmowała także pionierskie w skali diecezji inicjatywy w postaci adwentowych i wielkopostnych rekolekcji dla małżeństw oraz małżeńskich dni skupienia prowadzonych przez ks. dr. Andrzeja Santorskiego z Izabelina. Kolejną sekcją zwaną filozoficzną bądź kultury kierował początkowo dr Stefan Frankiewicz, następnie Andrzej Tyc, a w późniejszym okresie - Barbara Rojek. Wówczas opiekę naukową nad nią sprawowała Zofia Mocarska-Tycowa. Przedmiotem prac sekcji były zagadnienia z pogranicza kultury, filozofii i poezji. Z czasem z sekcji kultury wyodrębniła się samodzielna sekcja teologiczna, którą prowadził Andrzej Tyc. Wiele osobistego poświęcenia i wysiłku było udziałem członków sekcji pomocy społecznej, którą kierował Tadeusz Chodziński. Przykładem szczególnego zaangażowania członków Klubu na rzecz popularyzacji naturalnych metod poczęć oraz obrony nienarodzonych dzieci było małżeństwo lekarzy - Barbary i Jerzego Matyjków. Barbara Matyjek kierowała w drugiej połowie lat 70. sekcją prelegentów, w ramach której przygotowywano wykłady i pomoce naukowe. Jej mąż dr Jerzy Matyjek był inicjatorem i kierownikiem sekcji studiów społecznych, podejmującej badania nad społeczną nauką Kościoła.
Ożywienie działalności klubowej, jakie nastąpiło w połowie lat 70., należy łączyć z prezesurą Andrzeja Tyca (16 grudnia 1973 r. - 5 marca 1977 r.). Nowy prezes w chwili wyboru miał 31 lat, co zapoczątkowało wymianę pokoleniową w Klubie. Do młodej generacji działaczy należeli również: Jan Adamiak, Zofia Biczyk, Ewa Gąsiorowska, Roman Gąsiorowski, Sylwester Kabat, Bogdan Major, Barbara Rojek i Jan Wyrowiński.
Ogromne znaczenie dla toruńskiego KIK-u miał 16 października 1978 r. wybór arcybiskupa metropolity krakowskiego kard. Karola. Wojtyły na Stolicę Piotrową. W uroczystej inauguracji pontyfikatu Papieża Polaka 22 października 1978 r. jako gość honorowy wziął udział prezes Klubu dr Jerzy Matyjek. Niewątpliwie wielkim wyróżnieniem było miejsce, jakie zostało mu wyznaczone, w sektorze specjalnym przeznaczonym dla koronowanych głów i przywódców państw.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2008-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Święty Jan Nepomucen

Niedziela podlaska 20/2001

[ TEMATY ]

święty

Arkadiusz Bednarczyk

Św. Jan Nepomucen z kościoła w Lutczy

Św. Jan Nepomucen z kościoła w Lutczy

Św. Jan Nepomucen urodził się w Pomuku (Nepomuku) koło Pragi. Jako młody człowiek odznaczał się wielką pobożnością i religijnością. Pierwsze zapiski o drodze powołania kapłańskiego Jana pochodzą z roku 1370, w których figuruje jako kleryk, zatrudniony na stanowisku notariusza w kurii biskupiej w Pradze. W 1380 r. z rąk abp. Jana Jenzensteina otrzymał święcenia kapłańskie i probostwo przy kościele św. Galla w Pradze. Z biegiem lat św. Jan wspinał się po stopniach i godnościach kościelnych, aż w 1390 r. został mianowany wikariuszem generalnym przy arcybiskupie Janie. Lata życia kapłańskiego św. Jana przypadły na burzliwy okres panowania w Czechach Wacława IV Luksemburczyka. Król Wacław słynął z hulaszczego stylu życia i jawnej niechęci do Rzymu. Pragnieniem króla było zawładnąć dobrami kościelnymi i mianować nowego biskupa. Na drodze jednak stanęła mu lojalność i posłuszeństwo św. Jana Nepomucena.

Pod koniec swego życia pełnił funkcję spowiednika królowej Zofii na dworze czeskim. Zazdrosny król bezskutecznie usiłował wydobyć od Świętego szczegóły jej spowiedzi. Zachowującego milczenie kapłana ukarał śmiercią. Zginął on śmiercią męczeńską z rąk króla Wacława IV Luksemburczyka w 1393 r. Po bestialskich torturach, w których król osobiście brał udział, na pół żywego męczennika zrzucono z mostu Karola IV do rzeki Wełtawy. Ciało znaleziono dopiero po kilku dniach i pochowano w kościele w pobliżu rzeki. Spoczywa ono w katedrze św. Wita w bardzo bogatym grobowcu po prawej stronie ołtarza głównego. Kulisy i motyw śmierci Świętego przez wiele lat nie był znany, jednak historyk Tomasz Ebendorfer około 1450 r. pisze, że bezpośrednią przyczyną śmierci było dochowanie przez Jana tajemnicy spowiedzi. Dzień jego święta obchodzono zawsze 16 maja. Tylko w Polsce, w diecezji katowickiej i opolskiej obowiązuje wspomnienie 21 maja, gdyż 16 maja przypada św. Andrzeja Boboli. Jest bardzo ciekawą kwestią to, że kult św. Jana Nepomucena bardzo szybko rozprzestrzenił się na całą praktycznie Europę.

W wieku XVII kult jego rozpowszechnił się daleko poza granice Pragi i Czech. Oficjalny jednak proces rozpoczęto dopiero z polecenia cesarza Józefa II w roku 1710. Papież Innocenty XII potwierdził oddawany mu powszechnie tytuł błogosławionego. Zatwierdził także teksty liturgiczne do Mszału i Brewiarza: na Czechy, Austrię, Niemcy, Polskę i Litwę. W kilka lat potem w roku 1729 papież Benedykt XIII zaliczył go uroczyście w poczet świętych.

Postać św. Jana Nepomucena jest w Polsce dobrze znana. Kult tego Świętego należy do najpospolitszych. Znajduje się w naszej Ojczyźnie ponad kilkaset jego figur, które można spotkać na polnych drogach, we wsiach i miastach. Często jest ukazywany w sutannie, komży, czasem w pelerynie z gronostajowego futra i birecie na głowie. Najczęściej spotykanym atrybutem św. Jana Nepomucena jest krzyż odpustowy na godzinę śmierci, przyciskany do piersi jedną ręką, podczas gdy druga trzyma gałązkę palmową lub książkę, niekiedy zamkniętą na kłódkę. Ikonografia przedstawia go zawsze w stroju kapłańskim, z palmą męczeńską w ręku i z palcem na ustach na znak milczenia. Również w licznych kościołach znajdują się obrazy św. Jana przedstawiające go w podobnych ujęciach. Jest on patronem spowiedników i powodzian, opiekunem ludzi biednych, strażnikiem tajemnicy pocztowej.

W Polsce kult św. Jana Nepomucena należy do najpospolitszych. Ponad kilkaset jego figur można spotkać na drogach polnych. Są one pamiątkami po dziś dzień, dawniej bardzo żywego, dziś już jednak zanikającego kultu św. Jana Nepomucena.

Nie ma kościoła ani dawnej kaplicy, by Święty nie miał swojego ołtarza, figury, obrazu, feretronu, sztandaru. Był czczony też jako patron mostów i orędownik chroniący od powodzi. W Polsce jest on popularny jako męczennik sakramentu pokuty, jako patron dobrej sławy i szczerej spowiedzi.

CZYTAJ DALEJ

Rycerze Kolumba nagrodzili w Licheniu najlepsze programy i wybrali nowe władze

2024-05-20 12:56

[ TEMATY ]

Rycerze Kolumba

Justyna Zacharek / Biuro Prasowe Licheń

W Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Licheniu odbyła się XIV Konwencja Stanowa polskich Rycerzy Kolumba. Doroczne spotkanie członków męskiej wspólnoty odbyło się pod hasłem nawiązującym do słów z encykliki św. Jana Pawła II Evangelium Vitae (39): „Bóg jedynym Panem życia”.

W czasie tegorocznego uroczystego spotkania Rycerzy z całej Polski wyróżniono najlepsze rady – wspólnoty lokalne działające przy parafiach – oraz ich tegoroczne dzieła. Specjalną nagrodą za działalność odznaczono wspólnotę Rycerzy z Jastrowia (diecezja koszalińsko-kołobrzeska), którzy od chwili powstania w 2020 roku regularnie niosą pomoc miejscowemu zgromadzeniu Sióstr Opatrzności Bożej, a także grupę Rycerzy z Tomaszowa Lubelskiego, która zorganizowała festyn parafialny połączony z Marszem dla Życia i wystawą pro-life. Pozostałe nagrody otrzymali także Rycerze z Wrocławia za promocję Zakonu na antenie Radia Maryja i Telewizji Trwam w czasie niedawnego wydarzenia, a także rada Rycerzy z Ostrowi Mazowieckiej za zorganizowanie festynu rodzinnego w swojej parafii.

CZYTAJ DALEJ

8. Rolkowa Pielgrzymka na Jasną Górę - Trwają zapisy

2024-05-21 12:09

mat.pras

Rolkowa Pielgrzymka Wrocławska wyruszy z Wrocławia już po raz ósmy. Rozpocznie się 6 lipca w kościele pw. św. Michała Archanioła przy ul. Prusa, aby po czterech dniach dotrzeć na Jasną Górę.

Tematem tegorocznej pielgrzymki będzie: „Uczestnicę we wspólnocie Kościoła”, który nawiązuje do trwającego roku duszpasterskiego. W poszczególne dni  zostaną wygłoszone następujące konferencje związane z uczestnictwem w Kościele: w sakramentach; w dialogu; w służbie; w ewangelizacji. Trwają zapisy na pielgrzymkę, a jak czytamy w zaproszeniu: - eśli posiadasz podstawowe umiejętności jazdy na rolkach, potrafisz hamować i masz kondycję a także pragnienie wyruszenia we wspólnocie z Wrocławia na Jasną Górę to dołącz do nas! - zaznaczają organizatorzy. 

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję