Reklama

Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w gminie Sterdyń

Niedziela podlaska 37/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wznoszenie kapliczek, figur i krzyży przy drogach lub w przydomowych ogródkach to zwyczaj bardzo stary i szeroko rozpowszechniony. W gminie Sterdyń w każdej miejscowości znajduje się kapliczka, figura lub krzyż przydrożny. Mają one własną wymowę i symbolikę. Mieszkańcy wsi w chwilach dla nich istotnych lub trudnych gromadzili się przy nich. Przed umieszczonymi w kapliczkach wizerunkami świętych modlili się o dobre plony, pogodę lub uchronienie od nieszczęścia i klęsk losowych. Dawniej w miesiącach - maj i październik ludność wiejska gromadziła się przy kapliczce lub krzyżu, by oddać cześć Matce Bożej, śpiewając Litanię Loretańską czy też modlitwę różańcową. Tylko w nielicznych miejscowościach ten piękny zwyczaj przetrwał do dziś.
Kapliczki, figury i krzyże przydrożne są świadectwem głębokiej wiary ludu wiejskiego, wyrażającej się w praktykach religijnych codziennego życia oraz poprzez zewnętrzne oznaki czci. Marianna Bakońska - ludowa poetka z miejscowości Chądzyń wspomina: „W dawnych czasach stawiane były krzyże na początku wsi, aby odeszła epidemia chorób: moru, cholery, czerwonki czy hiszpanki. Były to krzyże dwuramienne, tzw. przebłagalne. Gdy zdarzyło się we wsi, że ktoś w bójce zabił drugiego człowieka, wówczas za pokutę miał postawić krzyż, by zmazać swoją winę. Były to krzyże pokutne, jednoramienne. Na brzegu wsi stawiano również kapliczki. W naszej wsi zachowała się kapliczka postawiona 25 listopada 1869 r. Na końcu wsi też stoi kapliczka, ale czas i złe pogody zatarły datę jej powstania. Stawiano też figury św. Jana Nepomucena, który miał bronić od powodzi, oraz św. Floriana i św. Agaty, które broniły wieś od ognia. Kapliczki zaś miały chronić wieś od wejścia do niej zła i rozpusty”.
Najcenniejszą na terenie gminy Sterdyń jest przypałacowa kapliczka arkadowa w Sterdyni, która mieści w swym wnętrzu XVIII-wieczną drewnianą figurę św. Floriana - patrona strażaków. Innym cennym obiektem jest kamienna statua Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej, znajdująca się również w Sterdyni, przy skrzyżowaniu dróg do Sokołowa Podlaskiego i Jabłonny Lackiej. Na czworokątnym wysokim cokole z piaskowca ustawiona jest polichromowana figura Matki Bożej, wykonana w 1856 r. przez Konstantego Hegla. Front cokołu statuy zdobi wyryty napis: „O Maryjo! Bez grzechu poczęta, módl się za nami, którzy się do ciebie uciekamy” i dalej: „Na cześć i pamiątkę ogłoszenia dogmatu Niepokalanego Poczęcia NP Maryi przez papieża Piusa IX d. 8 grudnia 1854 r.”. Po drugiej stronie, na prawym boku postumentu, znajduje się następujący tekst: „Witaj Królowo nieba, Matko litości, witaj Nadziejo nasza w smutku i żałości”, a dalej czytamy: „Papież Pius IX w dniu 27 kwietnia 1856 r. udzielił sto dni odpustu wiernym odmawiającym tu trzy razy Zdrowaś Maryjo i raz Witaj Królowo”. Na lewym boku cokołu wyryto słowa: „Gwiazdo morza! Odwróć od nas głód, mór ciężki”.
Figura Matki Bożej została wykonana z inicjatywy i funduszu Pauliny i Ludwika Górskich - ówczesnych właścicieli dóbr sterdyńskich. Potwierdza to umieszczona na tylnej ścianie cokołu inskrypcja: „Ludwik i Paulina z hr. Krasińskich Górscy figurę tę postawili w r. 1856”.
Okazała murowana kapliczka o niespotykanych rozmiarach znajduje się pośrodku miejscowości Nowe Mursy. Zbudowano ją w latach 30. XX wieku. Wewnątrz znajduje się figura Chrystusa z gorejącym Sercem. Obok kapliczki jest usytuowany wysoki, drewniany, łaciński krzyż.
W 1858 r. w miejscowości Seroczyn wybuchł pożar spowodowany uderzeniem pioruna, podczas którego spłonęła północna część wioski. Na pamiątkę tego nieszczęścia i z prośbą o dalszą opiekę Bożą Paulina Górska (właścicielka dóbr sterdyńskich) w 1861 r. wzniosła pośrodku wsi kapliczkę, która stoi do dzisiaj.
Powszechnie wznoszono kapliczki murowane w postaci słupów lub filarów na rzucie kwadratu lub prostokąta z małym wnętrzem mieszczącym tylko przedstawienie osoby Bożej lub świętego. Często mają formę dwukondygnacyjną, zdobione są gzymsami i płycinami o różnych kształtach. Nakryte są daszkami namiotowymi lub krzyżującymi się dwuspadowymi. Do tego typu należą m.in. kapliczki w miejscowościach: Łazów, Kamieńczyk, Padarewek i Szwejki - datowane na pierwszą połowę XX wieku.
Najliczniej na terenie gminy występują krzyże przydrożne. Wykonane są z różnych materiałów: drewna, betonu, metalu lub kamienia. Drewniane krzyże zniszczone upływem czasu często zastępowane są metalowymi.
Kapliczki czy też krzyże wznoszone są dla upamiętnienia ważnych wydarzeń historycznych. Świadczy o tym m.in. krzyż w miejscowości Lebiedzie upamiętniający odzyskanie niepodległości w 1918 r. Przy skrzyżowaniu dróg w 1929 r. ustawiono żeliwny krzyż na rusztowanym z cegły cokole, na którym zamocowano marmurową tablicę z wyrytą inskrypcją: „W r. X-lecia wskrzeszenia państwa polskiego stowarzyszenia spółdzielcze w Sterdyni tę pamiątkę ofiarowują dn. 3 - V - 1929 r.”. Na terenie gminy znajduje się jeszcze wiele kapliczek, które zachowały się z dawnych lat, jak i tych wznoszonych współcześnie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

O Górskiej Drodze Krzyżowej (GDK) na Podhalu: modlitwa towarzysząca wysiłkowi staje się owocniejsza

2025-04-11 08:11

[ TEMATY ]

Wielki Post

ekstremalna Droga Krzyżowa

EDK

Podhale

GDK

Ks. Marek Kordaszewski MIC_Zakopane - Głos z Cyrhli / Facebook

Jeśli podejmiemy trud pójścia razem z Chrystusem przez to życie, nie będzie łatwo, ale widoki, jakie będą nam towarzyszyć i przeżycia na tej drodze są niepowtarzalne - powiedział w rozmowie z Polskifr.fr ks. Marek Kordaszewski MIC, organizator Górskiej Drogi Krzyżowej (GDK) na Wielki Kopieniec (1328 m n.p.m.) w Tatrach.

Marianin ks. Marek Kordaszewski z parafii Miłosierdzia Bożego w Zakopanem-Cyrhli, wspominając początki GDK na jej terenie, wskazał, że „na początku było sceptycznie”, bo z pewnością „łatwiej jest uczestniczyć w drodze krzyżowej, będąc w kościele w ławce”. Przekonywał jednak, że „warto zaryzykować”. Tak trzy lata temu odbyła się pierwsza GDK na Wielki Kopieniec z udziałem ok. 20 osób. Z każdym rokiem przybywa pątników. W roku 2024 uczestniczyło 29, a w tym roku 2025 uczestniczyło 49 osób. „Każdy szedł indywidualnie, w tempie jakim chciał, miał tekst do rozważania lub wsłuchiwał się w audio, które były przekazane z Ekstremalnej Drogi Krzyżowej (EDK) ogólnopolskiej” - opowiedział ks. Marek.
CZYTAJ DALEJ

Święta Faustyna. Ciche serce wielkiej misji

2025-04-09 17:28

[ TEMATY ]

św. Faustyna Kowalska

Graziako

Nie miała wykształcenia. Nie miała znajomości. Co oczywiste, nie miała smartfona, zasięgów w mediach społecznościowych czy po prostu platformy, dzięki której przebiłaby się ze swoim przekazem. A jednak. To właśnie jej - Helenie Kowalskiej, prostej dziewczynie z ziemi łęczyckiej, późniejszej siostrze Faustynie, Jezus powierzył jedną z najważniejszych misji XX wieku. Misję Bożego Miłosierdzia.

Już 26 kwietnia odbędzie się wielkie wydarzenie artystyczno-modlitewne Symfonia Miłosierdzia. Z nowoczesnej sceny usytuowanej niedaleko Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w krakowskich Łagiewnikach popłynie na świat w 16 językach utwór, wykonywany przez około 200 artystów, w pełni złożony ze słów siostry Faustyny i sławiący Boże Miłosierdzie. Będzie to nie tylko modlitwa o Miłosierdzie, ale też wielkie wołanie o pokój, które za pośrednictwem telemostu jednocześnie będzie płynąć z sześciu kontynentów.
CZYTAJ DALEJ

Skoro Bóg wszystko wie i wszystko może, dlaczego nie przeszkadza złu?

2025-04-11 20:30

[ TEMATY ]

Katechizm

dobro

zło

Katechizm Wielkopostny

Adobe Stock

Wielki Post to czas modlitwy, postu i jałmużny. To wiemy, prawda? Jednak te 40 dni to również czas duchowej przemiany, pogłębienia swojej wiary, a może nawet… powrotu do jej podstaw? W kolejnym dniu naszego katechizmu odpowiedź na pytanie – dlaczego Bóg nie przeszkadza złu, skoro wie i może wszystko?

Czy wiesz, co wyznajesz? Czy wiesz, w co wierzysz? Zastanawiałeś się kiedyś nad tym? Jeśli nie, zostań z nami. Jeśli tak, tym bardziej zachęcamy do tego duchowego powrotu do podstaw z portalem niedziela.pl. Przewodnikiem będzie nam Youcat – katechizm Kościoła katolickiego.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję