Reklama

Niedziela Częstochowska

Sztuka, w której polski duch się tłumaczy

[ TEMATY ]

sztuka

Cyprian Kamil Norwid

Zofia Białas

Dr Wisława Jordan

Dr Wisława Jordan

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W Muzeum Ziemi Wieluńskiej miłośnicy sztuki wysłuchali kolejnego wykładu dr Wisławy Jordan. Wykład zatytułowany „Sztuka, w której polski duch się tłumaczy” zbiegł się w czasie z finisażem wystawy „Polskie drogi do niepodległości”.

Początek wykładu to przywołanie postaci Cypriana Kamila Norwida i jego traktatu dydaktycznego „Promethidion” oraz zawartych w nim postulatów dotyczących poezji, sztuki. Podjęte przez poetę zagadnienia estetyki i literackiej dyskusji o sztuce to nowe pojmowanie sztuki, to w ogóle nowe spojrzenie na człowieka, kulturę i sztukę.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Promethidion jest próbą odpowiedzi na pytania, czym jest sztuka i czym jest piękno, czym jest istota tzw. sztuki i czym jest praca twórcza oraz jakie miejsce przypada tu człowiekowi. W człowieku, pisał poeta, już od chwili narodzin są piękno i dobro – boskie cząstki, które pozostały w nim po dziele stworzenia. Dla poety, każdy, kto te wartości odnajdzie w sobie, jest artystą mogącym tworzyć piękno. Każdy twórca, pisał poeta, ma swój indywidualny talent, dlatego tyle dziedzin sztuki. Patrząc na dzieła sztuki, kontynuował, zawsze widzimy włożony w nie wysiłek twórcy. Idąc dalej, Cyprian Kamil Norwid uważał, że podstawą kultury w ogóle i sztuki jest kultura ludowa, największy nośnik idei narodowościowych i patriotycznych; dopełnieniem zaś, wpływającym na jej piękno, jest wiara i religia. Bez wiary i religii sztuka wg poety byłaby tylko pustym wyrazem, formą bez pełni treści. Tylko połączenie wszystkich tych elementów spowoduje, że sztukę możemy nazwać piękną.

Po takim wstępie prelegentka przedstawiła sztukę polską, przez którą „polski duch się tłumaczy”. Przed oczami słuchaczy przesuwały się, więc pierwsze kościoły drewniane z pięknymi polichromiami, kościoły murowane, pierwsze obrazy z wizerunkami świętych, wizerunki Matki Bożej z okresu średniowiecza i z XVII wieku, pierwsze rzeźby sakralne, figury Chrystusa Ukrzyżowanego, drewniane dwory szlacheckie (początkowo podobne do polskich chat), chłopskie chaty, polskie pejzaże, kapliczki z Chrystusem frasobliwym.

Reklama

O polskim malarstwie narodowym, mówiła prelegentka, możemy mówić dopiero w okresie baroku, to wtedy narodziły się ambicje, by malarstwo polskie stało się narodowe w sensie tematyki historycznej i obyczajowej. Pojawiły się portrety, także portrety trumienne. U początków tak pojmowanej sztuki narodowej stali Marcello Bacciarelli i Piotr Norblin. Tak naprawdę, kontynuowała, malarstwo polskie rozwinęło się dopiero w wieku XIX.

Sztuka polska w tym okresie rozwijała się, jako samoistna dziedzina życia narodowego. Działo się to mimo braku bytu politycznego, mimo kolejnych powstań narodowych i represji ze strony zaborców. To ustawiczne walki o niepodległość sprawiły, że sztuka polska zyskała charakter narodowy i patriotyczny. W odróżnieniu od okresu późnogotyckiego, kiedy pojawiło się malarstwo polskie, malarstwo cechowe i anonimowe, malarstwo polskie XIX wieku (klasycyzm, romantyzm, realizm) może się już poszczycić nazwiskami indywidualnych twórców takich jak: Piotr Michałowski (1800-1855), autor scen batalistycznych, pejzaży i portretów, Teofil Kwiatkowski (tworzy w Paryżu), Korneli Stattler (wyidealizowane malarstwo religijne), Jan Matejko (1838 -1893) - autor wielkich kompozycji historycznych, Wojciech Gerson (tworzy w Warszawie), bracia Maksymilian i Aleksander Gierymscy, Artur Grottger, Józef Chełmoński. Kolejny okres polskiego malarstwa to Młoda Polska z nazwiskami : Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Leon Wyczółkowski, Jacek Malczewski…

Wykład zakończyły słowa Jana Pawła II zaczerpnięte z Listu do artystów z 1999 r.: „Społeczeństwo potrzebuje bowiem artystów, (...) którzy zabezpieczają wzrastanie człowieka i rozwój społeczeństwa poprzez ową wzniosłą formę sztuki, jaką jest «sztuka wychowania». W rozległej panoramie kultury każdego narodu artyści mają swoje miejsce. Gdy idąc za głosem natchnienia, tworzą dzieła naprawdę wartościowe i piękne, nie tylko wzbogacają dziedzictwo kulturowe każdego narodu i całej ludzkości, ale pełnią także cenną posługę społeczną na rzecz dobra wspólnego. (...) Artysta świadomy tego wszystkiego wie także, że musi działać, nie kierując się dążeniem do próżnej chwały ani żądzą taniej popularności, ani tym mniej nadzieją na osobiste korzyści. Istnieje zatem pewna etyka czy wręcz «duchowość» służby artystycznej, która ma swój udział w życiu i w odrodzeniu każdego narodu. Na to właśnie zdaje się wskazywać Cyprian Norwid, kiedy pisze:«(...) Bo piękno na to jest, by zachwycało Do pracy – praca, by się zmartwych- wstało»”. I dalej: „(…)

Kieruję do was wezwanie, byście na nowo odkryli głęboki wymiar duchowy i religijny sztuki, który w każdej epoce znamionował jej najwznioślejsze dzieła. W tej perspektywie apeluję do was, artyści słowa pisanego i mówionego, teatru, muzyki i sztuk plastycznych, twórcy wykorzystujący najnowocześniejsze środki wyrazu. Zwracam się zwłaszcza do was, artyści chrześcijańscy: każdemu z was pragnę przypomnieć, że przymierze istniejące od zawsze między Ewangelią a sztuką, niezależnie od swoich aspektów funkcjonalnych, wiąże się z wezwaniem do wniknięcia twórczą intuicją w głąb tajemnicy Boga Wcielonego, a zarazem w tajemnicę człowieka.

2019-03-31 16:12

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Tożsamość fotografią pisana

[ TEMATY ]

wywiad

sztuka

Magdalena i Marcin Szpądrowscy

– „Tożsamość fotografią pisana”, to tytuł najnowszej wystawy fotograficznej Pana prac. Jej otwarcie na Jasnej Górze było dużym wydarzeniem. Wystawę otworzył abp Wacław Depo – metropolita częstochowski, a po wernisażu odbył się koncert Zespołu „Śląsk”. Kolejnym miastem, gdzie oglądano wystawę były Wadowice. Teraz wystawa wraca do Częstochowy. Ale dlaczego Wadowice?

– Od początku pracy nad tym projektem chciałem pokazać wystawę w Wadowicach. To miasto młodości mojego Dziadka – Kazimierza Szpądrowskiego, który ukończył słynne Gimnazjum im. Marcina Wadowity.
Ponieważ wystawa jest poświęcona tożsamości – naszej zbiorowej i mojej indywidualnej, nie wyobrażałem sobie, aby w ramach wystawy nie opowiedzieć historii mojego Dziadka, który był legionistą Legionów Piłsudskiego i uczestnikiem wojny 1918-1921. Po ukończeniu Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie pracował w Sztabie Głównym, później w Katowicach i we Lwowie, gdzie, po wejściu armii sowieckiej w 1939 r., został aresztowany i uwięziony w Cytadeli. Wraz z innymi oficerami trafił do obozu w Starobielsku, a następnie do Moskwy, gdzie skazano go na karę śmierci. Historii Dziadka poświęciłem na wystawie tablicę zatytułowaną „Tu wszystko się zaczęło”, świadomie nawiązując do słów św. Jana Pawła II, oraz tablicę pt. „Bohater”.

Magdalena i Marcin Szpądrowscy

CZYTAJ DALEJ

Kard. Ryś o godności Króla, Kapłana i Syna Bożego

2024-03-24 22:02

Archidiecezja Łódzka

O godności Króla, Kapłana i Syna Bożego mówił w pierwszym dniu rekolekcje wielkopostnych kard. Grzegorz Ryś. Msza Św. była sprawowana w Sanktuarium Imienia Jezus.

Jest już tradycją, że w Niedzielę Palmową rozpoczynają się wielkopostne rekolekcje dla łodzi, które głosił Metropolita Łódzki. W pierwszym dniu rekolekcji kard. Ryś mówił Jezusie Chrystusie i jego godności Króla, Kapłana i Syna Bożego.

CZYTAJ DALEJ

Caritas. Jałmużna „Last Minute”

2024-03-28 11:03

CAL

Caritas Archidiecezji Lubelskiej podjęła się trudu zebrania funduszy na rzecz osób najbardziej potrzebujących w okresie Wielkanocy. Kolejna akacja to Jałmużna „Last Minute”. To nie tylko zwykła zbiórka pieniędzy, ale gest solidarności i wspólnoty wobec tych, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję