Reklama

Książki

Ukazał się pierwszy przewodnik częstochowskiego kirkutu

[ TEMATY ]

Częstochowa

Żydzi

kirkut

pl.wikipedia.org

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

„Cmentarz żydowski w Częstochowie”- to tytuł publikacji, której pierwszy tom został zaprezentowany wieczorem 5 grudnia w Sali Reprezentacyjnej Ratusza Miejskiego w Częstochowie. Autorem pierwszego w historii Częstochowy przewodnika biograficznego częstochowskiego kirkutu jest Wiesław Paszkowski - historyk z Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy, badacz dziejów społeczności żydowskiej.

Książkę wydało Muzeum Częstochowskie dzięki pomocy Zygmunta Rolata, częstochowskiego Żyda mieszkającego w Nowym Yorku, honorowego Obywatela Częstochowy, zasłużonego w promowaniu miasta.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Przewodnik, jak podkreśla Wiesław Paszkowski, zawiera dużo materiału biograficznego zaczerpniętego z aktów zagonów, urodzeń i małżeństw oraz innych dokumentów. - Może służyć osobom zajmującym się badaniami historycznymi i genealogicznymi - mówi Wiesław Paszkowski.

Przewodnik sumuje dotychczasowe inwentaryzacje: polskie z lat 70. i 80. XX wieku, izraelskie grupy Beniamina Yaariego z roku 1997 i projektu Gidonim oraz prace autora. Można tam znaleźć również plan cmentarza.

Publikacja zawiera informacje biograficzne Żydów tworzących życie społeczne i gospodarcze miasta. Są notki biograficzne znanych wyrobników, handlarzy, tkaczy, szewców, kupców. jubilerów, piekarzy, przemysłowców, działaczy społecznych, cadyków, rabinów.

Czytelnik w przewodniku znajdzie informacje biograficzne takich postaci jak m. in. Nachum Asz (1858-1936) - rabin miasta Częstochowy, Abram Buchner (1789-1869)- słynny profesor warszawskiej Szkoły Rabinów. Szmul Frank (1891-1947) - działacz społeczny i redaktor, Mendel Pinkus Justman (1845-1920) - cadyk i rabin chasydów z Pilicy, Mojżesz Lederman (1895-1964)- członek Rady Miejskiej, Wigdor Sapiro vel Szpiro (1881-1928) - cadyk, rabin, Teresa Wajnman (1910-1968)- nauczycielka, lektorka Żydowskiego Gimnazjum.

W publikacji są również informacje na temat członków znanych żydowskich rodzin m. in. Kohnów, Bergmanów, Rozenfeldów, Rozenbergów, Rozenblumów, Rozencwajgów, Lewkowiczów, Libermanów.

Reklama

Wśród pochowanych na cmentarzu są również rosyjscy żydzi, tzw Litwaki i ofiary zbrodni hitlerowskich.

Początki osadnictwa ludności żydowskiej w Częstochowie sięgają drugiej połowy XVIII wieku. Wraz z rozwojem handlu w mieście zaczęli napływać żydowscy handlarze. W 1808 r. w mieście było 495 Żydów. Rozwój przemysłu tkackiego spowodował, iż w latach 1857-1897 nastąpił czterokrotny wzrost ludności żydowskiej. W latach 1892- 1928 wznieśli oni nową synagogę w stylu neoklasycznym (dziś w tym miejscu stoi filharmonia).

W 1808 r. władze administracyjne Księstwa Warszawskiego zalegalizowały kahał ( wyrażenie z języka jidysz oznaczające gminę, formę organizacji społeczności żydowskiej.) w Częstochowie i udzieliły zgody na zakup terenu pod budowę pierwszej synagogi i na cmentarz. Do 1939 r. cmentarz znajdował się pod opieką gminy żydowskiej. Po II wojnie światowej cmentarzem opiekowała się Kongregacja Wyznania Mojżeszowego, namiastka przedwojennej gminy żydowskiej. W 1953 r. cmentarz przejęły władze Częstochowy. Huta zaczęła otaczać kirkut. W połowie lat sześćdziesiątych XX wieku utrudniono Żydom dostęp na cmentarz. Ostatnie pogrzeby na częstochowskim kirkucie odbyły się w październiku 1970 r.

Okupacja niemiecka podczas II wojny światowej przyniosła zagładę społeczności żydowskiej w Częstochowie.

W 1939 r. mieszkało w Częstochowie prawie 30 tys. osób wyznania żydowskiego, przy ogólnej liczbie ponad 130 tys. mieszkańców. Do utworzonego w 1941 r. częstochowskiego getta trafiali Żydzi z okolicznych miejscowości, a także z Płocka i Łodzi. Tzw. duże getto zlikwidowano we wrześniu 1942 r., a małe getto - w lipcu 1943 r.

20 lipca 1943 r. na cmentarzu żydowskim hitlerowcy dokonali masowej egzekucji ok. 400 Żydów - wybranych spośród osób osadzonych w wyniku akcji likwidacyjnej w obozach utworzonych przy fabrykach koncernu „Hasag”.

Reklama

Częstochowa była jedynym miastem na polskich terenach, gdzie po wszystkich deportacjach Niemcy utworzyli cztery obozy pracy przymusowej dla Żydów, w których znajdowało się blisko 11 tys. więźniów, w tym prawie 3,5 tys. z samej Częstochowy.

W okresie II wojny światowej wielu duchownych częstochowskich niosło pomoc Żydom. Wśród nich byli m.in. ks. Bolesław Wróblewski, ks. Teodor Popczyk, ks. Antoni Marchewka - redaktor naczelny „Niedzieli” w latach 1945-1953, a także bp Teodor Kubina - pierwszy biskup częstochowski, z którego inspiracji parafie i zakony w Częstochowie pomagały ukrywać i ratować Żydów.

W okresie II wojny światowej w Częstochowie udało się uratować 5194 Żydów, w tym 2578 pochodzących z Częstochowy.

2012-12-06 12:20

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Prezentacja prac konkursowych

[ TEMATY ]

Częstochowa

fotografia

Anna Przewoźnik

Trzecia i ostatnia odsłona prac fotograficznych konkursu „Człowiek dobry jak chleb” miała miejsce w Muzeum Monet i Medali Jana Pawła II w Częstochowie.

Ogólnopolski konkurs „Człowiek dobry jak chleb” został zorganizowany przez Muzeum Regionalne im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku. Tematem był Święty Brat Albert i jego charyzmat. Ideą konkursu był zrozumienie życiowego credo świętego Alberta „być dobrym jak chleb”. W konkursie wzięło udział 31 uczestników z całej Polski, nadesłano w sumie 84 prace. Rozstrzygniecie konkursu nastąpiło w kwietniu br., a nagrodzone i wyróżnione prace można było oglądać w muzeum w Złotym Potoku, w OPK „Gaude Mater” w Częstochowie.

CZYTAJ DALEJ

Wielki Piątek. Dzień postu ścisłego

[ TEMATY ]

post

Wielki Piątek

Karol Porwich/Niedziela

Wielki Piątek jest dniem sądu, męki i śmierci Chrystusa. To jedyny dzień w roku, kiedy nie jest sprawowana Msza św., a w kościołach odprawiana jest Liturgia Męki Pańskiej. Na ulicach wielu miast sprawowana jest publicznie Droga Krzyżowa. Tego dnia obowiązuje post ścisły i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych. Są jednak osoby, które pościć nie muszą.

– Jeśli Wielki Piątek jest dniem pełnym smutku, to jednocześnie jest najwłaściwszym dniem dla obudzenia na nowo naszej wiary, dla umocnienia naszej nadziei i odwagi niesienia przez każdego swego krzyża z pokorą, ufnością i zdaniem się na Boga, mając przy tym pewność wsparcia przez Niego i Jego zwycięstwa. Liturgia w tym dniu śpiewa: „O Crux, ave, spes unica – Witaj, Krzyżu, nadziejo jedyna!” – tak sens liturgii wielkopiątkowej wyjaśniał w jednej z katechez w minionych latach papież Benedykt XVI.

CZYTAJ DALEJ

Aby pomóc żołnierzom na froncie

2024-03-29 15:21

Uchodźczynie z Ukrainy, w imieniu Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowowschodnich zorganizowały stoisko podczas kiermaszu wielkanocnego przy Dworku Laszczyków, dochód z którego został przeznaczony dla żołnierzy sił zbrojnych na Ukrainie, walczących na froncie.

Dla chętnych były np. smakowite świąteczne babki ukraińskie, mające wielu amatorów tzw. „sało” (czyli słonina w ziołach i przyprawach), śledziki bez octu, sadzonki ostrej papryczki, bułeczki dyniowe i czekoladowe, pieczywo na zakwasie.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję