Modliłam się gorąco, aby mi Bóg dał

tę wielką łaskę - to jest kierownika duszy.

Jednak tę łaskę otrzymałam dopiero po

ślubach wieczystych, kiedy przyjechałam do Wilna.

To jest ksiądz Sopoćko (...)

(Z myśli s. Faustyny "Mów światu", "Dzienniczek" 34)

Sługa Boży ks. Michał Sopoćko

15 lutego br. archidiecezja białostocka obchodziła 26. rocznicę śmierci sługi Bożego Michała Sopoćko, gorliwego kapłana i apostoła Miłosierdzia Bożego.

W niedzielę 18 lutego 2001 r. z inicjatywy proboszcza ks. Ludwika Olszewskiego i "Civitas Christiana" społeczność bielska uczestniczyła we Mszy św. w bazylice Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Bielsku Podlaskim, sprawowanej przez ks. dr. Henryka Ciereszko z Archidiecezjalnego Wyższego Seminarium Duchownego w Białymstoku. Ks. H. Ciereszko, autor książki: Sługa Boży ks. Michał Sopoćko w homilii przybliżył drogę kapłańską Sługi Bożego, jego charyzmat osobisty i zaangażowanie w krzewienie kultu Miłosierdzia Bożego.

Ks. Michał Sopoćko urodził się 1 listopada 1888 r. w folwarku Juszewszczyzna w powiecie oszmiańskim na Wileńszczyźnie w rodzinie Wincentego Sopoćko i Emilii z domu Pawłowicz. Ojciec jego był dzierżawcą niewielkiego folwarku. Michał miał dwóch starszych braci i siostrę. Po ukończeniu szkoły ludowej w Zabrzeziu uczęszczał do szkoły miejskiej w Oszmianie, którą ukończył w 1906 r. Ze względu na trudną sytuację materialną rodziców nie mógł podjąć dalszej nauki. Rozpoczął pracę jako nauczyciel w szkole polskiej w Zabrzeziu. Przez pewien okres czasu udzielał korepetycji swoim krewnym.

Niezwykły wpływ na Michała w Wilnie wywarł Józef Zmitrowicz, wychowawca młodzieży, który całe swoje życie poświęcił pracy nad zagrożoną polską młodzieżą w ówczesnym imperium rosyjskim. Stąd odbył podróż do Petersburga, która wywarła na nim duże wrażenie i utorowała drogę do Seminarium Duchownego w Wilnie. Dopiero w 1910 r. został przyjęty do Seminarium Duchownego w Wilnie, ponieważ władze carskie wcześniej nie wyrażały zgody. Kiedy był na drugim roku zmarła mu matka. W 1912 r. otrzymał tonsurę i cztery święcenia niższe. Wkrótce potem, z obawy przed wcieleniem przez władze carskie do wojska, w Kownie przyjął święcenia subdiakonatu. W 1914 r. otrzymał święcenia kapłańskie z rąk bp. Franciszka Karewicza.

Pierwsza placówka duszpasterska, pełnione funkcje

Pierwszy wikariat w parafii św. Michała Archanioła w Taboryszkach w dekanacie turgielskim przypadł na okres I wojny światowej. W bardzo trudnych warunkach prowadził nie tylko działalność duszpasterską lecz także oświatową. Chór młodzieżowy, biblioteka parafialna, kursy nauczycielskie, założone szkoły wiejskie dopełniały pracę duszpasterską księdza Michała. Zaangażowanie młodego kapłana zostało szybko zauważone przez niemieckiego okupanta. Został zmuszony do opuszczenia Taboryszek w 1918 r., kiedy ważyły się losy Polski. Przybył do Warszawy do Kurii Polowej prosząc o przyjęcie do wojska w charakterze kapelana. Najpierw podjął pracę w szpitalu w Warszawie, a od 18 lutego 1919 r. w Wileńskim Pułku Strzelców Dywizji Białorusko-Litewskiej. Po niedługim czasie, w Zakopanem przebywał przez trzy miesiące na urlopie zdrowotnym. Po urlopie podjął pracę w Kościuszkowskim Obozie Szkolnym na Powązkach w Warszawie. Tu przeżył cudowną obronę Warszawy.

Ks. Michał Sopoćko łączył pracę kapelana z podjętymi studiami z teologii moralnej na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Ukończył je otrzymując najpierw stopień naukowy magistra teologii. W czerwcu 1924 r. ukończył Państwowy Wyższy Instytut Pedagogiczny. Jego praca dyplomowo-badawcza dotyczyła Alkoholizmu wśród młodzieży szkolnej i sposobu jego zwalczania. Zaangażowany w duszpasterstwo wojskowe powiększył małą kaplicę na Marymoncie służącą również dla potrzeb mieszkańców tej dzielnicy Warszawy. W 1926 r. doktoryzował się z teologii na podstawie rozprawy: Etyka rodziny w prawodawstwie polskim na Wydziale Teologicznym w Warszawie.

Powrót do Wilna

Potrzeby personalne w Wilnie były powodem zwrócenia się bp. J. Matulewicza do bp. polowego Stanisława Galla z prośbą o przeniesienie ks. Michała do Wilna. Bp J. Matulewicz w Wilnie powierzył ks. Michałowi stanowisko kierownika Rejonu Duszpasterstwa Wojska Polskiego obejmującego 16 pułków, zlecił także duszpasterstwo młodzieży pozaszkolnej i organizowanie Związku Młodzieży Katolickiej. Dążąc do niezależności związanej z udostępnieniem kościołów na nabożeństwa dla wojska, podjął się odbudowy opuszczonego i zrujnowanego kościoła pw. św. Ignacego. Podjęty wysiłek został uwieńczony sukcesem. Odbudowany kościół został przekazany duszpasterstwu wojskowemu i poświęcony 26 września 1929 r.

Mimo wielu pełnionych funkcji - proboszcza Garnizonu Wileńskiego i kierownika Rejonu Duszpasterstwa Wojskowego, abp Romuald Jałbrzykowski w sierpniu 1927 r. powierzył ks. Michałowi funkcję ojca duchownego w Seminarium Wileńskim. Rozpoczął on też pisanie pracy habilitacyjnej o przedmiocie wychowania według Mikołaja Łęczyckiego ( 1574-1653). Wyjeżdżał za granicę w celu poszukiwania źródeł (Paryż, Lyon, Genewa, Rzym, Florencja, Monachium). W 1932 r. na własną prośbę został zwolniony przez bp. Józefa Gawlinę z duszpasterstwa wojskowego. Pracę habilitacyjną wydał drukiem w 1934 r. i od tego czasu bardziej poświęcił się pracy w Seminarium i na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Stefana Batorego prowadząc zajęcia z teologii pastoralnej jako docent. Był jednocześnie spowiednikiem Sióstr: Niepokalanek, Sercanek, Misjonarek św. Rodziny i Urszulanek. W 1934 r. urzeczywistnił też swoją intencję - odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej, gdzie wziął udział w nabożeństwach Wielkiego Tygodnia.

Intensywna praca duszpasterska i wykładowcy seminaryjnego znalazła odbicie w licznych publikacjach, w czasopismach teologicznych i dziennikach. Pragnieniem ks. Sopoćki było wybudowanie kościoła ku czci Miłosierdzia Bożego. Przed wybuchem wojny wykonano nawet plany i ustalono lokalizację, zgromadzono część materiałów budowlanych. Wybuch wojny w 1939 r. przekreślił te przedsięwzięcia.

Ks. M. Sopoćko jako spowiednik zwyczajny Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w 1933 r. spotkał się z s. Faustyną Kowalską, która została jego penitentką. W czasie swoich spowiedzi zwierzała się ona z prywatnych objawień związanych z kultem Miłosierdzia Bożego. Ks. Michał polecił jej, aby wszystkie swoje przeżycia spisywała i przekazywała mu do przeczytania. W ten sposób powstał Dzienniczek, wydany w Krakowie, a liczący ponad 600 stron.

W okresie wojny ks. Michał prowadził szeroko zakrojoną akcję duszpasterską i charytatywną. Podczas nabożeństw Gorzkich Żali głosił kazania pasyjne, w których piętnował grzechy naszego Narodu, nawiązywał do cierpień Polaków budząc ufność w Miłosierdzie Boże. W 1942 r. ostrzeżony uniknął aresztowania przez Niemców w odróżnieniu od innych profesorów i alumnów, którzy zostali wywiezieni do pracy przymusowej na Litwie i w Niemczech. Do czasu zakończenia wojny ukrywał się u Sióstr Urszulanek w Czarnym Borze. Bezpośrednio po wojnie podjął pracę w Seminarium Duchownym w Wilnie i organizował życie religijne w mieście.

Pobyt w Białymstoku

W lipcu 1945 r. do Białegostoku przybył abp Romuald Jałbrzykowski, który wkrótce przeniósł tam Seminarium Duchowne i Wydział Teologiczny Uniwersytetu Stefana Batorego. Dopiero podczas masowej repatriacji ludności polskiej z Wileńszczyzny na wezwanie Księdza Arcybiskupa w 1947 r. przybył do Białegostoku ks. M. Sopoćko. Zamieszkał przy ul. Złotej 9, a potem przy kaplicy Sióstr Misjonarek św. Rodziny przy ul. Poleskiej 42. Podobnie jak w Wilnie nie ograniczał się tylko do prowadzenia wykładów w Seminarium z pedagogiki, katechetyki, homiletyki i teologii pastoralnej, ale włączał się też w organizację kursów katechetycznych, wykładów dla inteligencji i prowadzenie rekolekcji. Poprzez publikację artykułów krzewił kult Miłosierdzia Bożego. Powziął ponownie zamiar zbudowania w Białymstoku kościoła ku czci Miłosierdzia Bożego. Niestety, pierwsze kroki - przygotowany plac i drewniany budynek, podjęte prace - wkrótce nie mogły być kontynuowane z powodu konfiskaty przez państwo nieruchomości. Po przejściu na emeryturę w 1962 r. obsługiwał kaplicę Sióstr Misjonarek. W 1972 r. bp Henryk Gulbinowicz, administrator apostolski archidiecezji w Białymstoku, mianował ks. Michała kanonikiem gremialnym Kapituły Bazyliki Metropolitarnej Wileńskiej. Do końca życia był czynny i interesował się wszelkimi aspektami życia kościelnego.

Zmarł 15 lutego 1975 r. w Białymstoku w wieku 87 lat. Nabożeństwo pogrzebowe odbyło się 19 lutego 1975 r. w prokatedrze białostockiej. Mszy św. koncelebrowanej przewodniczył bp Henryk Gulbinowicz, a eksportę na cmentarz prowadził bp Władysław Jędruszuk, administrator apostolski diecezji drohiczyńskiej. Pochowany został na cmentarzu parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku.

30 listopada 1988 r. dokonano z polecenia bp. Edwarda Kisiela ekshumacji zwłok i przeniesiono je do budującego się kościoła Miłosierdzia Bożego przy ul. Radzymińskiej w Białymstoku. Proces beatyfikacyjny Sługi Bożego rozpoczęty 4 grudnia 1987 r. na szczeblu diecezjalnym zakończył się przed siedmiu laty. Wówczas akta procesu zostały przekazane do Kongregacji Praw Kanonizacyjnych w Rzymie.

Ks. Michał Sopoćko jako czciciel Miłosierdzia Bożego

Ks. M. Sopoćko był spowiednikiem domu wileńskiego Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, do którego w 1933 r. po złożeniu ślubów wieczystych przybyła s. Faustyna Kowalska. W trakcie kilkuletnich kontaktów (od 1933 do 1936 r.) zapoznał się z propagowanym przez sistrę Faustynę kultem Miłosierdzia Bożego. Początkowo nie dowierzał prawdziwości objawień, w którego głoszeniu wkrótce sam odegrał ważną rolę. Po wnikliwych rozważaniach dzieł Ojców Kościoła, tekstów Pisma Świętego, objawieniach siostry Faustyny przekazywanych w konfesjonale i w Dzienniczku zaangażował się w krzewienie kultu Miłosierdzia wśród ludzi. Przystąpił do realizacji trzech podstawowych pragnień Pana Jezusa przekazanych s. Faustynie, a dotyczących: namalowania obrazu, założenia nowego zgromadzenia i ustanowienia święta Miłosierdzia Bożego.

Ks. M. Sopoćko namalowanie obrazu zlecił malarzowi Eugeniuszowi Kazimierskiemu - ściśle według wskazówek z 1931 r. Obraz był gotowy już w 1934 r. Ks. M. Sopoćko umieścił go w kościele św. Michała aby mógł odbierać cześć publiczną. W 1940 r. na prośbę ks. M. Sopoćko fotograf M. Nowicki wykonał reprodukcję fotograficzną obrazu Pana Jezusa. Następnie ks. M. Sopoćko przystąpił do założenia Zgromadzenia Sióstr Jezusa Miłosiernego. Przygotował regulamin i po krótkim pobycie 15 października 1941 r. w kaplicy Sióstr Urszulanek w Wilnie przyjął od pierwszych kandydatek proste śluby czystości, ubóstwa i posłuszeństwa. Pierwszą kandydatką do Zgromadzenia była Jadwiga Osińska, absolwentka filologii klasycznej USB w Wilnie.

Swoje pragnienie ustanowienia święta Pan Jezus wyraził słowami: "Pragnę aby pierwsza niedziela po Wielkanocy była świętem Miłosierdzia". Starania na rzecz ustanowienia święta Miłosierdzia Bożego rozpoczął ks. M. Sopoćko w 1936 r. publikując w Wiadomościach Archidiecezjalnych Wileńskich artykuł: Miłosierdzie Boże. Podejmował wiele starań, prób ustanowienia święta, zarówno osobiście jak i poprzez Konferencję Episkopatu Polski. Niestety za jego życia święto Miłosierdzia Bożego propagowane według formy prywatnych objawień s. Faustyny nie zostało wprowadzone. Kult jedynie obejmował zakres lokalny w niektórych diecezjach. Dopiero od niedawna w Polsce i na świecie oddaje się cześć w sposób uroczysty Miłosierdziu Bożemu w II Niedzielę Wielkanocy.

Takie słowa zanotowała m.in. Siostra Faustyna w Dzienniczku napisała o ks. M. Sopoćko tak: "Zostałam szczególnie złączona z Panem, który rzekł - jest to kapłan według Serca Mojego, miłe Mi są wysiłki jego. Widzisz córko Moja, że Moja wola stać się musi, a to com ci przyobiecał, dotrzymuję. Przez niego rozsiewam pociechy dla dusz cierpiących udręczonych; przez niego upodobało mi się rozgłaszać cześć Miłosierdzia Bożego, a przez to dzieło miłosierdzia więcej dusz do Mnie się zbliży, aniżeliby on dzień i noc rozgrzeszał aż do końca życia swego bo tak pracował by tylko do końca życia, a przez dzieło to pracował będzie do końca świata" (Dz 1256). "Pod jego kierownictwem szybko dusza moja postępowała w miłości Bożej i wiele życzeń Pańskich zostało na zewnątrz spełnionych" (Dz 144).

Jan Paweł II 18 kwiatnia 1983 r. beatyfikował s. Faustynę Kowalską, a 30 kwietnia 2000 r. w święto Miłosierdzia Bożego błogosławioną siostrę Faustynę włączył do grona świętych.

Niezwykła aktywność ks. Michała Sopoćko wypływała z miłości Boga i oddania się bez reszty sprawie Bożej. W dobie wzrastającej obojętności, marazmu życia i zmniejszającej się wrażliwości niech postać tego gorliwego kapłana będzie wzorem aktywności katolickiej i nadzieją odradzania się ludzkości.

Opracował Tadeusz Szereszewski na podstawie homilii ks. H. Ciereszko, publikacji pochodzących z Wiadomości kościelnych Archidiecezji w Białymstoku oraz miesięcznika Czas Miłosierdzia.