Co przygotowywali na proszony obiad nasi przodkowie, chcąc uczcić dzień odzyskania wolności przez Polskę po 123 latach zaborów? Zajrzyjmy do przedwojennych książek kucharskich.
Maria Paszyńska, pisarka, autorka blisko trzydziestu bestsellerowych powieści historycznych, felietonistka, scenarzystka. Kobieta z nieposkromionym apetytem na przeszłość. Od niedawna youtuberka, tworząca kanał historyczno-kulinarny Smaki Historii.
Smaki Historii to wyjątkowa przestrzeń, której celem jest opowiadanie o polskich tradycjach kulinarnych, o fascynujących dziejach polskiego smaku, ale i o sztuce radzenia sobie z niedostatkami w czasach, gdy brakowało wszystkiego.
Historię tworzy bowiem codzienność. Tysiące zwyczajnych wtorków i śród, w które niekiedy wdziera się chaos wichrów Wielkiej Historii.
W każdych czasach jednak ludzie potrzebują jeść – nie tylko po to, by odżywić ciało, lecz także by celebrować, świętować, po prostu być razem.
Zupa szara
SKŁADNIKI : *0,25 kg tłustych żeberek
*0,25 kg ziemniaków
*1 cebula
*1 marchew
*1 pietruszka
*1 por
*0,5 selera
*4 ziarna ziela angielskiego
*20 g mąki
*40 g masła
*mała główka białej kapusty
*sól
*natka pietruszki
Reklama
Wykonanie: 1. Ugotować żeberka (ok. 35 min). Dodać jarzyny, przyprawy i gotować razem, aż warzywa zmiękną (ok. 30 min).
2. Wyjąć żeberka.
3. Wyjąć kapustę i pokroić ją na paski (można przesmażyć na maśle, by wydobyć pełnię smaku).
4. Pozostałe warzywa zmiksować wraz z rosołem na krem.
5. Na patelni zrobić „złotą zaprażkę” z masła i mąki.
6. Zaprawić krem zaprażką i zagotować.
7. Doprawić do smaku.
8. Podawać z paskami ugotowanej i obsmażonej kapusty (w roli makaronu), ew. z kawałkami mięsa z żeberek i natką pietruszki.
Ziemniaczane kluchy
SKŁADNIKI : *0,5 kg ziemniaków
*1 jajko
*120 g mąki
*120 g smalcu
*sól
Wykonanie: 1. Ziemniaki obrać i starannie wyszorować.
2. Następnie ugotować i dokładnie rozetrzeć.
3. Zagnieść ziemniaczaną masę z mąką, jajkiem i odrobiną soli.
4. Ze starannie wyrobionego ciasta toczyć długie kluchy szerokości palca (długość zależy od upodobań).
5. Gotowe wrzucić na osoloną wodę i gotować, aż wypłyną.
6. Kluski wyłowić łyżką cedzakową i przełożyć na patelnię z rozgrzanym smalcem.
7. Zarumienić kluski na patelni i wykładać na talerz do polędwiczek.
Fasolka na kwaśno
SKŁADNIKI: *0, 5 kg drobnej białej fasoli
*60 g masła
*30 g mąki
*1 cebula
*liść laurowy
*5 ziaren angielskich
*1 cytryna
*sól
*cukier
Wykonanie: 1. Namoczoną przez noc fasolkę ugotować do miękkości.
2. Cebulę pokroić drobno i usmażyć na złoty kolor.
3. Przygotować zaprażkę z masła i mąki.
4. Wymieszać cebulę z zaprażką, rozprowadzić łyżką wody i połączyć z fasolką.
5. Dodać przyprawy oraz sok z wyciśniętej cytryny i zagotować wszystko razem.
6. Opcjonalnie do całości można wycisnąć ząbek czosnku.
(Maria Disslowa polecała, by serwować taką fasolę do polędwiczek z kminkiem)
Polędwiczki z kminkiem i cebulą
Reklama
SKŁADNIKI: *0,5 kg polędwiczek wieprzowych
*50 g smalcu
*sól
*kminek
*2 cebule
Wykonanie: 1. Oczyszczone z błon polędwiczki obsmażyć na smalcu.
2. Zdjąć z patelni, włożyć do naczynia żaroodpornego i zalać wrzątkiem, tak by przykrył mięso.
3. Cebule pokroić w krążki i usmażyć na reszcie smalcu na złoto.
4. Do mięsa dodać połowę cebuli, kminek i sól.
5. Dusić w piekarniku ok. 1 godz. w temp. 180°C.
6. Podawać z resztą usmażonej cebuli.
Kompot z fig
SKŁADNIKI: *0,5 kg świeżych fig
*1 cytryna
*0,5 l wody
*100 g cukru
Wykonanie: 1. Figi umyć w zimnej wodzie i namoczyć na 2-3 godziny.
2. Dodać cukier, sok i skórkę z cytryny.
3. Gotować ok. 20 min pod przykryciem.
Danie popularne w kuchni regionu częstochowskiego. Przepis pochodzi ze zbiorów członkiń Koła Gospodyń Wiejskich w Dąbrowie Zielonej, których pasją jest gotowanie.
Triduum Paschalne przywołuje na myśl historię naszego zbawienia, a tym samym zmusza do wejścia w istotę chrześcijaństwa. Przeżywanie tych najważniejszych wydarzeń zaczyna się w Wielki Czwartek przywołaniem Ostatniej Wieczerzy, a kończy w Wielkanocny Poranek, kiedy zgłębiamy radosną prawdę o zmartwychwstaniu Chrystusa i umacniamy nadzieję naszego zmartwychwstania. Wszystko osadzone jest w przestrzeni i czasie. A sam moment śmierci Pana Jezusa w Wielki Piątek podany jest z detaliczną dokładnością. Z opisu ewangelicznego wiemy, że śmierć naszego Zbawiciela nastąpiła ok. godz. dziewiątej (Mt 27, 46; Mk 15, 34; Łk 23, 44). Jednak zastanawiający jest fakt, że ten ważny moment w zbawieniu świata identyfikujemy jako godzinę piętnastą. Uważamy, że to jest godzina Miłosierdzia Bożego i w tym czasie odmawiana jest Koronka do Miłosierdzia Bożego.
Dlaczego zatem godzina dziewiąta w Jerozolimie jest godziną piętnastą w Polsce? Podbudowani elementarną wiedzą o czasie i doświadczeniami z podróży wiemy, że czas zmienia się wraz z długością geograficzną. Na świecie są ustalone strefy, trzymające się reguły, że co 15 długości geograficznej czas zmienia się o 1 godzinę. Od tej reguły są odstępstwa, burzące idealny układ strefowy. Niemniej, faktem jest, że Polska i Jerozolima leżą w różnych strefach czasowych. Jednak jest to tylko jedna godzina różnicy. Jeśli np. w Jerozolimie jest godzina dziewiąta, to wtedy w Polsce jest godzina ósma. Zatem różnica czasu wynikająca z położenia w różnych strefach czasowych nie rozwiązuje problemu zawartego w tytułowym pytaniu, a raczej go pogłębia.
Jednak rozwiązanie problemu nie jest trudne. Potrzeba tylko uświadomienia niektórych faktów związanych z pomiarem czasu. Przede wszystkim trzeba mieć na uwadze, że pomiar czasu wiąże się zarówno z ruchem obrotowym, jak i ruchem obiegowym Ziemi. I od tego nie jesteśmy uwolnieni teraz, gdy w nauce i technice funkcjonuje już pojęcie czasu atomowego, co umożliwia jego precyzyjny pomiar. Żadnej precyzji nie mogło być dwa tysiące lat temu. Wtedy nawet nie zdawano sobie sprawy z ruchów Ziemi, bo jak wiadomo heliocentryczny system budowy świata udokumentowany przez Mikołaja Kopernika powstał ok. 1500 lat później. Jednak brak teoretycznego uzasadnienia nie zmniejsza skutków odczuwania tych ruchów przez człowieka.
Nasze życie zawsze było związane ze wschodem i zachodem słońca oraz z porami roku. A to są najbardziej odczuwane skutki ruchów Ziemi, miejsca naszej planety we wszechświecie, kształtu orbity Ziemi w ruchu obiegowym i ustawienia osi ziemskiej do orbity obiegu. To wszystko składa się na prawidłowości, które możemy zaobserwować. Z tych prawidłowości dla naszych wyjaśnień ważne jest to, że czas obrotu Ziemi trwa dobę, która dzieli się na dzień i noc. Ale dzień i noc na ogół nie są sobie równe. Nie wchodząc w astronomiczne zawiłości precyzji pomiaru czasu możemy przyjąć, że jedynie na równiku zawsze dzień równy jest nocy. Im dalej na północ lub południe od równika, dystans między długością dnia a długością nocy się zwiększa - w zimie na korzyść dłuższej nocy, a w lecie dłuższego dnia. W okolicy równika zatem można względnie dokładnie posługiwać się czasem słonecznym, dzieląc czas od wschodu do zachodu słońca na 12 jednostek zwanych godzinami. Wprawdzie okolice Jerozolimy nie leżą w strefie równikowej, ale różnica między długością między dniem a nocą nie jest tak duża jak u nas. W czasach życia Chrystusa liczono dni jako czas od wschodu do zachodu słońca. Część czasu od wschodu do zachodu słońca stanowiła jedną godzinę. Potwierdzenie tego znajdujemy w Ewangelii św. Jana „Czyż dzień nie liczy dwunastu godzin?” (J. 11, 9). I to jest rozwiązaniem tytułowego problemu. Godzina wschodu to była godzina zerowa. Tymczasem teraz godzina zerowa to północ, początek doby. Stąd współcześnie zachodzi potrzeba uwspółcześnienia godziny śmierci Chrystusa o sześć godzin w stosunku do opisu biblijnego. I wszystko się zgadza: godzina dziewiąta według ówczesnego pomiaru czasu w Jerozolimie to godzina piętnasta dziś. Rozważanie o czasie pomoże też w zrozumieniu przypowieści o robotnikach w winnicy (Mt 20, 1-17), a zwłaszcza wyjaśni dlaczego, ci, którzy przyszli o jedenastej, pracowali tylko jedną godzinę. O godzinie dwunastej zachodziło słońce i zapadała noc, a w nocy upływ czasu był inaczej mierzony. Tu wykorzystywano pianie koguta, czego też nie pomija dobrze wszystkim znany biblijny opis.
Stacje Drogi Krzyżowej zaaranżowane były w różnych miejscach schroniska dla bezdomnych.
– Każdy z nas ma swoją drogę krzyżową i pragnęliśmy dziś nasze drogi krzyżowe włączyć w drogę krzyżową Jezusa – mówił podczas nabożeństwa z bezdomnymi bp Jacek Kiciński.
Bp Jacek Kiciński przewodniczył w Wielki Piątek Drodze Krzyżowej w Schronisku św. Brata Alberta dla Bezdomnych Mężczyzn we Wrocławiu-Tarnogaju. Wzięli w niej udział podopieczni, wolontariusze i pracownicy Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta we Wrocławiu. Przejmujące rozważania napisane specjalnie na to nabożeństwo i stacje drogi krzyżowej rozsiane w różnych miejscach schroniska – w godzinie śmierci Chrystusa zanurzano się w boleść Jego męki.
W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.
