Caritas Polska to największa kościelna organizacja społeczno-charytatywna w Polsce, która niesie profesjonalną, wielowymiarową pomoc osobom wykluczonym, ubogim, idącym przez życie z różnego rodzaju deficytami. To instytucja, której Magazyn Press drugi raz z rzędu przyznał nagrodę Top Marka. Od ponad trzech dekad nieprzerwanie każdego dnia wspiera Polki i Polaków. Jak ta pomoc wygląda w praktyce?

Wsparcie seniorów

– Wiele naszych systematycznych działań kierujemy na seniorów. Powodem jest kwestia starzenia się społeczeństwa i jego zubożenia, a wiadomo, że z upływem lat będzie przybywać tych osób. Dla nich przygotowaliśmy program Na codzienne zakupy, który realizujemy w partnerstwie z Fundacją Biedronki oraz czterdziestoma trzema Caritas diecezjalnymi. Program ma na celu całoroczną wymierną pomoc seniorom w wieku 60+, samotnym, potrzebującym wsparcia materialnego, dotkniętym wykluczeniem socjalnym i społecznym. Otrzymują oni wsparcie finansowe w wysokości 185 zł miesięcznie na karcie przedpłaconej. Karta służy do płatności za zakupy w sieci sklepów Biedronka. Seniorzy sami decydują, na jakie produkty chcą przeznaczyć fundusze. Obok tego dbamy również o ich aktywizację społeczną i integrację, umożliwiając uczestnictwo w różnych działaniach towarzyszących, takich jak wyjścia do kina czy teatru – wyjaśnia Marcin Majewski, rzecznik prasowy Caritas Polska. Dodaje, że dwa razy w roku, na święta, seniorzy otrzymują paczki żywnościowe, a w ciągu roku mogą korzystać z ciepłych posiłków w osiemdziesięciu jadłodajniach prowadzonych przez Caritas w całym kraju.

Hospicja Caritas

Co roku przed świętami Bożego Narodzenia w całej Polsce organizowane są Wigilie Caritas. W 2023 r. tak ważną w tym czasie pomocą zostało objętych 22 tys. osób w dziewięćdziesięciu miastach w Polsce. Ale to nie wszystko. – Za nami dwadzieścia cztery edycje akcji Tak, pomagam!, organizowanej przed świętami Bożego Narodzenia i Wielkanocą. Do tej pory zebraliśmy ponad 8 tys. t żywności, z której przygotowujemy paczki dla potrzebujących, a część przekazujemy do naszych jadłodajni, gdzie gotujemy ciepłe posiłki – mówi Majewski. Dodaje, że Caritas Polska aktywnie wspiera placówki opieki długoterminowej i paliatywnej. W ramach programu Hospicja Caritas w ub.r. Caritas Polska przekazała darowizny finansowe w formie grantów dla trzydziestu dwóch placówek hospicyjnych Caritas (hospicja domowe i stacjonarne) z szesnastu Caritas diecezjalnych na łączną kwotę 670 tys. zł. Źródłem finansowania były środki pochodzące z 1,5% podatku. – Jestem pod dużym wrażeniem hospicjów Caritas. Chorzy są tam zaopiekowani zarówno od strony duchowej, psychologicznej, jak i medycznej. To takie miejsca, które po prostu warto wspierać – zauważa Marcin Majewski.

Wypoczynek i stypendia dla dzieci

Od 1994 r. Caritas realizuje akcję Wigilijnego Dzieła Pomocy Dzieciom, rozprowadzając w parafiach świece Caritas. O wykorzystaniu środków pozyskanych z zebranych ofiar decydują poszczególne Caritas diecezjalne. Pieniądze są przeznaczone na wsparcie potrzebujących dzieci, w szczególności dofinansowanie wakacyjnego wypoczynku, posiłków, leczenia i rehabilitacji. Podobne cele ma Wakacyjna Akcja Caritas, która stwarza dla dzieci z najbardziej potrzebujących rodzin możliwość skorzystania z różnych form wypoczynku (wyjazdy kolonijne, półkolonie, jednodniowe wycieczki). Obok tego Caritas realizuje programy stypendialne dla dzieci i młodzieży: Dwa Talenty i Skrzydła. Celem obu programów jest wyrównywanie szans edukacyjnych oraz umożliwienie dzieciom i młodzieży rozwijania ich zainteresowań i pasji. Łącznie na oba programy przekazano w roku szkolnym 2023/24 blisko 1 300 000 zł. W programie bierze udział 780 stypendystów.

Trochę ciepła dla bezdomnego

– Cyklicznie od 2015 r. w okresie jesienno-zimowym, we współpracy ze stołeczną strażą miejską, realizujemy akcję Trochę ciepła dla bezdomnego, która jest skierowana do osób w kryzysie bezdomności przebywających w miejscach niemieszkalnych, poza schroniskami i noclegowniami. Od listopada ub.r. do marca br. trwała już dziewiąta edycja tej akcji – informuje Marcin Majewski. – Jak co roku do bezdomnych trafiła gorąca zupa z pieczywem. Zupa gotowana jest w kuchni Centrum Okopowa dwa razy w tygodniu w ilości 1-1,2 tys. l. Osoby w kryzysie bezdomności otrzymują ponadto konserwy, koce, wełniane skarpety oraz inne rzeczy niezbędne do przetrwania chłodów i niesprzyjającej aury – dodaje.

Kontener terapeutyczny

Niektóre Caritas diecezjalne, obok realizacji systematycznych i akcyjnych działań, prowadzą swoje autorskie projekty. Tak jest w przypadku Caritas Poznań, która w stolicy Wielkopolski prowadzi Ośrodek dla bezdomnych. Zlokalizowane są w nim trzy placówki: Schronisko, Łaźnia Miejska i Ogrzewalnia. – Zgodnie ze statystykami razem z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie w Poznaniu zaobserwowaliśmy silny wzrost bezdomności wśród kobiet. Dlatego tak ważnym dla nas miejscem jest prowadzona w Łaźni Miejskiej świetlica dla kobiet, gdzie odbywają się warsztaty i zajęcia mające na celu reintegrację społeczną, ważną w procesie zdrowienia, czyli wychodzenia z kryzysu bezdomności. Razem z nami zajęcia prowadzi Małgorzata Skała z fundacji Ziarno Dobra – mówi rzeczniczka Caritas Poznań Maria Książkiewicz. – Ponieważ obecnie na świetlicę dla pań poświęcone jest niewielkie pomieszczenie, zależy nam na przeniesieniu działań do większej przestrzeni, która pozwoli na ich rozszerzenie i swobodne poruszanie się oraz umożliwi organizowanie wydarzeń dla większej liczby uczestników. W tym celu powstaje kontener terapeutyczny – miejsce przeznaczone dla bezdomnych mężczyzn i kobiet. Chcemy, żeby było to miejsce, jak sama nazwa wskazuje, terapeutyczne, czyli pozwalające na odkrywanie swojej wartości, rozwój osobowy i uczenie się budowania trwałych relacji. W kontenerze będą się odbywać różnego rodzaju zajęcia indywidualne i grupowe. Chcemy odpowiedzieć w ten sposób na rozpoznane u osób w kryzysie bezdomności deficyty, dać im możliwość odkrywania nowych smaków i bodźców, przywrócenia wiary w przynależność do innych społeczności niż tylko społeczność bezdomnych. Zależy nam na tym, żeby nasze ośrodki dla bezdomnych pań i panów nie tylko dostarczały im środków niezbędnych do jednorazowego przetrwania, ale też oswajały ich z życiem społecznym, wyposażały w narzędzia niezbędne do samodzielności i tworzyły bezpieczną przystań, w której mogą nabrać sił do stawania na własnych nogach – dodaje.

Wdowy, sieroty i niepełnosprawni

Caritas Archidiecezji Katowickiej we współpracy ze Stowarzyszeniem Wdów i Sierot Górniczych realizuje pomoc osobom, których bliscy tragicznie zmarli – to mniej więcej 250 osób. Tyle wdów, najczęściej wraz z dziećmi, jest objętych opieką. – W momencie wypadku górniczego natychmiast dociera informacja do ks. Łukasza Stawarza, dyrektora katowickiej Caritas. Ksiądz bezzwłocznie udaje się na miejsce wypadku, pod kopalnię, zawsze z pomocą materialną. Nie mniej ważnym celem tej wizyty są rozmowa duszpasterska oraz skierowanie pokrzywdzonych do Stowarzyszenia Wdów i Sierot Górniczych – wyjaśnia Michał Bednarczyk, rzecznik prasowy Caritas Archidiecezji Katowickiej. – Caritas organizuje dla nich stałe świąteczne spotkania z arcybiskupem, mikołajki z prezentami itp. Wdowy i sieroty w ub.r. były w Watykanie, gdzie spotkały się z papieżem Franciszkiem. Caritas dofinansowuje im pielgrzymki do Lourdes i Watykanu. Rokrocznie były organizowane wyjazdy do Ziemi Świętej – dodaje Bednarczyk. Katowicka Caritas prowadzi ponad pięćdziesiąt instytucji i ośrodków skierowanych na pomoc w różnym wymiarze. Fenomenem w skali kraju jest Ośrodek Caritas Miłosierdzie Boże w Borowej Wsi. Niesie on pomoc osobom z niepełnosprawnością narządu ruchu i/lub z niepełnosprawnością intelektualną przez kompleksową działalność opiekuńczą, wychowawczą, rehabilitacyjną, terapeutyczną i edukacyjną. – Prowadzimy zajęcia i roztaczamy opiekę nad mniej więcej 355 osobami. Zakład Aktywności Zawodowej (ZAZ) na terenie gospodarstwa rolnego prowadzi rehabilitację zawodową osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności; zajmuje się hodowlą zwierząt, warzyw i roślin ozdobnych. Obok rehabilitacji zawodowej zapewniamy naszym pracownikom, ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, rehabilitację leczniczą, tj. opiekę medyczną, rehabilitację aktywną i społeczną, rehabilitację zdrowotną – ćwiczenia indywidualne i grupowe na sali. W ramach ZAZ organizujemy również hipoterapię, dogoterapię, zooterapię, hortikuloterapię, zajęcia na basenie, manualne oraz rehabilitację społeczną, tj. rozmowy z psychologiem, spotkania i wyjazdy integracyjne, a także rehabilitację zawodową przez praktyki zawodowe – wymienia Bednarczyk.

Morski Mobilny Uniwersytet Ludowy

To inicjatywa realizowana przez Caritas Archidiecezji Gdańskiej na terenie powiatów puckiego i wejherowskiego. Z uwagi na specyficzny obszar Uniwersytet Ludowy działa w nowoczesnej formule uniwersytetu mobilnego. Nie ma jednej siedziby, ale działa w rozproszeniu, obejmując swoim zasięgiem wiele miejscowości. W myśl grundtvigiańskiej idei „szkoły dla życia” jest to cykl warsztatów i kursów, w których mogą wziąć udział osoby pełnoletnie, które chcą podnieść swoje kompetencje. – To pewna nowość, której celem jest wsparcie mieszkańców i dostarczanie im szerokiej oferty szkoleń, które są realizowane w zależności od ich potrzeb – zaznacza Marcin Gawiuk z Caritas Archidiecezji Gdańskiej. – Nasz teren jest mocno turystyczny, więc jeśli mieszkańcy zdiagnozują, że potrzebują szkoleń związanych np. z obsługą turystów i dostarczaniem im jakiejś usługi, wtenczas możemy to dla nich zrealizować. Jeśli chcą natomiast nauczyć się rękodzieła, to zorganizujemy im szkolenie z rękodzieła. To tzw. metoda grundtvigiańska, która kieruje się działaniem związanym z praktyką – dodaje. Ostatnio w ramach projektu odbyła się tzw. Szkoła dla rodziców, kurs dedykowany każdemu, kto szuka sposobu na nawiązanie głębszych i cieplejszych relacji z dziećmi lub wychowankami. Były też szkolenia dla mam, które chcą powrócić na rynek pracy, a także warsztaty tradycyjnego kaszubskiego rękodzieła ludowego.

Caritas Archidiecezji Gdańskiej podejmuje szeroko zakrojone działania na rzecz bezdomnych i potrzebujących. – W samym Sopocie mamy łaźnię oraz jadłodajnię, gdzie wydajemy posiłki i paczki żywnościowe. W okresie jesienno-zimowym prowadzimy także Zimowy Punkt Interwencyjny. Dziennie na miejscu z posiłków korzysta ok. 100 osób. Do tych, którzy ze względu na wiek czy chorobę nie mogą przyjść, dowozimy posiłki. Mamy także fryzjera, który jest do dyspozycji potrzebujących. Patrząc z perspektywy ponad 30 lat, nowością dla bezdomnych jest Przychodnia im. dr Oli. To miejsce działa dla osób, które z różnych względów funkcjonują poza systemem opieki zdrowotnej. Niesie pomoc ludziom bezdomnym w zakresie badania ogólnego stanu zdrowia, badania krwi, ciśnienia czy zmiany opatrunków. Bezdomni czują się u nas na tyle dobrze, iż korzystają z tych usług bardzo często – wyjaśnia Gawiuk.

***

Caritas w Polsce od lat charakteryzuje duża wyobraźnia miłosierdzia. Instytucja ta bowiem nie tylko wspiera seniorów, dzieci i młodzież, wspomaga osoby z niepełnosprawnościami, karmi bezdomnych i potrzebujących, a także prowadzi kursy, warsztaty i szkolenia. Potrafi dostosować się do zmieniających się czasów, warunków i okoliczności, niezmiennie służąc idei Caritas, a przywołane przykłady to zaledwie wycinek jej ogromnej działalności. – Naszą misją jest nieść pomoc, szczególnie tym słabszym i najuboższym. Musimy reagować na to, co się dzieje wokół nas. Działamy w różny sposób, jesteśmy otwarci na różne osoby. Mamy dobrą markę i bardzo dużą rozpoznawalność w kraju. Mam takie poczucie, że ludzie w Polsce wiedzą, iż Caritas znaczy „dobra jest więcej”, tak jak to wybrzmiewa w naszym haśle. Ludzie wiedzą, że można na nas liczyć, i to chyba jest najważniejsze – podsumowuje Marcin Majewski.