Reklama

Niedziela Rzeszowska

Byłem świadkiem

Gdy rodziła się rolnicza solidarność, byłem wikariuszem w rzeszowskiej Farze. Wydarzenia, które opisuję, a w które dane mi było się zaangażować jako kapłanowi, śledziłem na bieżąco. Tamte dni i emocje cały czas są żywe w mojej pamięci.

Niedziela rzeszowska 10/2021, str. IV

[ TEMATY ]

rolnictwo

Solidarność

Zdjęcie z ksiązki Janusza Szkutnika „Strajki chłopskie w fotografii Ustrzyki – Rzeszów”

Pierwsza Eucharystia w Domu Kolejarza

Pierwsza Eucharystia w Domu Kolejarza

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Na fali robotniczej odnowy i związkowego działania powstała i dla rolników taka szansa. Tak doszło do ustrzycko-rzeszowskich strajków. Robotnicy i inteligencja skupieni w NSZZ „S” postanowili „nadstawić karku” w interesie rolników, odkładając swoje sprawy na później. Po wprowadzeniu stanu wojennego miało to wyraz dosłowny.

Żądali wolności

Najważniejszym postulatem rolników było zarejestrowanie ich związku. Komuniści nie chcieli o tym słyszeć, bo byłby to zbyt poważny wyłom ustrojowy. Postulaty obejmowały też inne sprawy: gospodarkę ziemią, inwestycje i zaopatrzenie rolnictwa, ceny skupu, kontraktacje, sprawy socjalne wsi, administrowanie gminami, szkolnictwo. Strajkujący nie tylko domagali się poprawy w rolnictwie. Jako ludzie wiary i myślący po polsku domagali się wolności religijnej – upomnieli się o nowe świątynie, zażądali swobody praktyk religijnych dla dzieci na obozach wypoczynkowych i koloniach, zapewnienia opieki duszpasterskiej w wojsku i zakładach karnych, zezwoleń na prowadzenie żłobków i przedszkoli zakonnych, prasy katolickiej. Dzisiaj trudno w to uwierzyć, ale wówczas przez ponad miesiąc telewizja ogólnopolska, radio i centralna prasa podawały wyłącznie zafałszowane informacje na temat rolniczego protestu w Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Najważniejszym postulatem rolników było zarejestrowanie ich związku. Komuniści nie chcieli o tym słyszeć.

Podziel się cytatem

Reklama

1 lutego 1981 r. delegację strajkujących przyjął Prymas Polski Stefan kard. Wyszyński, który udzielił pełnego poparcia postulatom polskiej wsi. Powiedział wtedy: „Kraj, który był spichlerzem całej niemal południowej i północnej Europy, dzisiaj chodzi po «proszonym» z garnuszkiem od drzwi do drzwi. To co was jednoczy, to ukochana ziemia, z której wyrośliście”. Przełom nastąpił po serii strajków i akcji solidarnościowych w całym kraju. W dniu 18 lutego przed północą podpisano porozumienie w Rzeszowie, a 20 – w Ustrzykach Dolnych.

Szli z krzyżem i Matką Bożą

19 lutego 1981 r. od dawnego budynku „Kolejarza” (obecnie Uniwersytet Rzeszowski) do rzeszowskiej Fary przeszła procesja niosąca modrzewiowy krzyż i obraz Matki Bożej Częstochowskiej. Rolnicy wykonali trwałe wotum dziękczynne. Pomysłodawczynią tego krzyża była Zofia Flig, członkini NSZZ „S” na poczcie. Strajkowy poeta Władysław Szypuła zorganizował trzech chłopaków z Siedlisk: Józefa Czopika, Kazimierza Szpiecha i Władysława Piterę, którzy wykonali krzyż. Krzyż ten jest świadkiem ofiary i determinacji strajkujących. W najnowszej historii towarzyszy on na początku Wielkiego Postu Drodze Krzyżowej po ulicach Rzeszowa, której trasa prowadzi od Krzyża Ofiar Komunizmu przy Zamku do sanktuarium Matki Bożej Rzeszowskiej. Jest niesiony także w czasie innych procesji religijnych. Podczas strajków rolnicy karmili się Bożym słowem, korzystając z sakramentów świętych. Do nich przybywali kapłani z wielu miejscowości, przybył także bp Tadeusz Błaszkiewicz z Przemyśla. Tam tworzyła się poezja. Zwłaszcza Władysław Szypuła, chłopski poeta z Sołonki, pisał wzniosłe wiersze. Kobiety śpiewając ludowe piosenki przygotowywały posiłki dla strajkujących.

Reklama

Symboliczna tablica, upamiętniająca tamte wydarzenia znajduje się na dawnym budynku „Kolejarza”, gdzie odbyły się strajki. Tę tablicę – ufundowaną na 20-lecie protestu – dane mi było poświęcić osobiście w imieniu bp. Kazimierza Górnego. Na tablicy umieszczono m.in. chłopską rękę z otwartą dłonią w górę – „po zdrój świeżych myśli z nieba” oraz stylizowany napis: „Trwamy”.

Dlaczego tak ważna była rejestracja Związku Rolników Indywidualnych? Odpowiedź znajdujemy w historii. W czasie stanu wojennego na Jasnej Górze abp Ignacy Tokarczuk mówił: „Rodzina wiejska, rolnicza, zakorzenia cały naród w ziemię, to jest niezmiernie ważne – nie tylko dlatego, że ziemia ma być ostoją narodu. Inne warstwy społeczne, poza ludem są jak piasek lotny..., mogą być dziś tu, jutro tam, w różnych miejscach wykonywać tę samą pracę. Natomiast rolnik zakorzenia Naród. Naród ma w nim oparcie. Każda wiejska rodzina jest jak korzeń, który daje stabilność narodowi”.

Strajki w oczach obserwatorów i potomnych

Timothy Ash – historyk i korespondent prasy zachodniej, który przyjechał do Rzeszowa w 18. dniu strajku i przez tydzień był jedynym cudzoziemcem, świadkiem tej niezwykłej wspólnoty chłopskiej napisał: „Nad dużą salą zebrań dominuje ołtarz stojący pośrodku sceny, w miejscu, gdzie przez 30 lat stało gipsowe popiersie Lenina. Ciężką brązową kurtynę za ołtarzem zdobi podobizna papieża na tle biało-żółtej flagi papieskiej oraz Czarna Madonna na tle biało-czerwonej flagi narodowej”.

Reklama

Janusz Szkutnik w broszurce Strajki chłopskie w fotografii Ustrzyki Dolne – Rzeszów wydanej w 20. rocznicę wydarzeń, zamieszcza symboliczne zdjęcie przestawiające pierwszą Eucharystię w Domu Kolejarza. Celebrował ją wówczas wikariusz parafii farnej ks. Stanisław Bełza, a ministrantami byli dwaj klerycy – bracia Kazimierz i Marian (obecny biskup zamojski) Rojkowie. Na zdjęciu widać gdańskie krzyże, wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej i portret Jana Pawła II. Skojarzenia są jednoznaczne, to co się wtedy działo, było takie polskie i katolickie.

Porozumienia rzeszowsko-ustrzyckie wyrosłe z miłości do ziemi i Boga były z wielkim sercem i przejęciem wspomniane przez św. Jana Pawła II podczas jego pielgrzymki do Tarnowa. W dniu 9 czerwca 1987 r. mówiąc wówczas do rolników Ojciec Święty wołał: „Trzeba przyznać, że Polska, że południowa Polska jest wciąż żywym źródłem kultury. Pracują tutaj setki twórców ludowych. Pragnę im i wszystkim innym dodać ducha i zwrócić w ich pracy uwagę na więź między kulturą duchową a religią. O głębi tego powołania myślał Norwid, gdy pisał, że rolnik «jedną ręką szuka dla nas chleba, drugą zdrój świeżych myśli wydobywa z nieba»”.

Strajk przed 40 laty stał się faktem, bo rolnicy nie mogli dalej tolerować sytuacji, która wówczas panowała. Ci, którzy żywią i bronią, wystąpili przeciwko niesprawiedliwości, lekceważeniu, poniżeniu i pogardzie.

2021-03-02 14:06

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Zmarł Jan Ludwiczak - przewodniczący Solidarności kopalni Wujek w 1981 roku

[ TEMATY ]

zmarły

Solidarność

kopalnia Wujek

Wikipedia/Śląskie Centrum Wolności i Solidarności

Jan Ludwiczak

Jan Ludwiczak

W wieku 86 lat w Katowicach zmarł Jan Ludwiczak - przewodniczący Solidarności w kopalni Wujek w 1981 roku. To w jego obronie, gdy został zatrzymany przez milicję w noc wprowadzenia w Polsce stanu wojennego, w kopalni wybuchł strajk, zakończony pacyfikacją i śmiercią 9 górników.

O śmierci Jana Ludwiczaka poinformowało w czwartek Śląskie Centrum Wolności i Solidarności w Katowicach, pielęgnujące pamięć o zamordowanych górnikach.
CZYTAJ DALEJ

Przynależność do Boga ma swoją cenę. Nasz Bóg jest Bogiem wymagającym. Dlaczego?

2025-08-23 10:36

[ TEMATY ]

ks. Jacek Kijas

O. prof. Zdzisław Kijas

Adobe Stock

Czytania liturgiczne na 24 sierpnia 2025; Rok C, I
CZYTAJ DALEJ

Proboszcz z Aleppo: chrześcijanie w Syrii wciąż żyją w strachu

2025-08-25 18:17

[ TEMATY ]

Syria

chrześcijanie

proboszcz z Aleppo

żyją w strachu

Ks. Przemysław Szewczyk

Dzieci z Aleppo z jednym z ojców franciszkanów

Dzieci z Aleppo z jednym z ojców franciszkanów

Nastroje wśród syryjskich chrześcijan są napięte. Nadzieje na pozytywne zmiany po upadku reżimu Baszara al-Asada „w znacznym stopniu zostały rozwiane” - ubolewa franciszkanin, o. Bahjat Karakach, łaciński proboszcz z Aleppo. Swoje uwagi przekazał w nagraniu wideo opublikowanym w najnowszym biuletynie franciszkanów w Syrii.

Po okrutnym ataku terrorystycznym na greckoprawosławny kościół Mar Elias (św. Eliasza) w stolicy Syrii, Damaszku, 22 czerwca, chrześcijanie w Syrii obawiają się kolejnych ataków, twierdzi ks. Karakach. Atak na kościół przeprowadzili domniemani terroryści z Państwa Islamskiego. Według syryjskiego Ministerstwa Zdrowia zginęło 25 osób, a 63 zostało rannych. W Aleppo wokół kościoła ustawiono bariery, a strażnicy ograniczają dostęp do świątyni. Podejmowane są też starania w celu stworzenia bezpiecznej przestrzeni, „gdzie dzieci również będą mogły się bawić”.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję