Reklama

Niedziela Kielecka

Choleryczne krzyże i figury

Wyznaczają szlaki morderczych tras groźnych epidemii, które dziesiątkowały ludność. Ponownie znalazły się w przestrzeni uwagi społecznej.

Niedziela kielecka 9/2021, str. VI

[ TEMATY ]

epidemia

krzyż epidemiczny

T.D.

Dziękczynny krzyż w Biskupicach

Dziękczynny krzyż w Biskupicach

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Niektóre są lub będą odnawiane, planuje się też nowe. Krzyż lub święta figura od pokoleń czuwały nad nami, wbrew trudnym czasom.

Włodzimierz Barczyński, dyrektor Muzeum Ziemi Miechowskiej, podkreśla, że sam Miechów, jak i ziemia miechowska obfitują w tego rodzaju pamiątki. – Ponadto kopiec choleryczny znajduje się w Słomnikach i w Skale, krzyże odnajdziemy w Orłowie i w Szczepanowicach – wylicza. Niezwykłe pamiątki cholerycznych czasów są także na ziemi ksiąskiej. Nie wszystkie cmentarze choleryczne zachowały się do naszych czasów – niektóre zostały zapomniane, jak w Ujnach (gm. Pierzchnica), po którym nie ma już żadnego śladu.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

W dziękczynnej intencji

Reklama

Nie wszystkie krzyże stawiane z powodu ocalenia od epidemii, mają postać typowych dwuramiennych karawak, jak ten w Miechowie na dziedzińcu bazyliki. Jedynie z inskrypcji czy zapisów źródłowych można się dowiedzieć o ich specjalnej genezie, jak w przypadku żeliwnego krzyża ustawionego na zboczu wąwozu, środkiem którego prowadzi droga z Miechowa do wsi Komorów. Czas fundacji: 1896 r. – zbiegł się z całkowitym ustaniem powracającej wielokrotnie epidemii cholery. Fundatorzy – majętna rodzina Gurbielów, również zostali nią doświadczeni. Po ustaniu epidemii Józefa i Michał Gurbielowie, w podzięce Bogu za ocalenie życia, ufundowali ów żeliwny, umocowany na cokole z piaskowca, krucyfiks. W podobnie dziękczynnej intencji powstał w 1898 r. krzyż w Biskupicach, ustawiony dzięki ofiarności mieszkańców wioski.

Pamiątkowe kolumny

Do wyjątkowych zabytków należy licząca ponad 400 lat (!) kamienna kolumna z 1605 r. w kształcie rzeźbionego skręconego słupa, przy drodze prowadzącej z Książa Małego do Boczkowic. Według przekazów pomnik ustawiono w miejscu chowania zmarłych podczas epidemii cholery. Na dole cokołu wyryto napis: „Wistawił R.1605 Skalsky, odnowił roku 1707 kwietn.” (pis. oryg.). Na cokole umieszczono także płaskorzeźby ze scenami Męki Pańskiej. Na ścianie frontowej znajduje się Pieta oraz ponadto: Pojmanie, Chrystus u słupa, Upadek pod krzyżem. Na szczycie kolumny wyobrażono Matkę Bożą i św. Jana Ewangelistę, nad nimi – oko Opatrzności. Na cokole, w dolnych partiach można też dostrzec postać, a przy niej ptaka. Etnografowie z Muzeum Etnograficznego w Krakowie identyfikują postać jako św. Jana Ewangelistę z pelikanem, zaś ks. Jan Wiśniewski twierdzi, że to św. Paweł z krukiem. Oba ptaki wpisują się w symbolikę kolumny: wg legendy pelikan tak długo karmił młode własną krwią, aż skonał z wycieńczenia, a kruki, choć nadawano im pejoratywne znaczenie, dostarczały pożywienia świętym pustelnikom.

Wreszcie ciekawa figura w Uniejowie, na kościelnym placu. Zarządca dóbr klasztoru miechowskiego Stanisław Gruszczyński herbu Nałęcz, był fundatorem XVII-wiecznego pomnika. Na cokole umieszczono datę 1671 oraz dwa krzyże bożogrobców. Pomnik mógł być ufundowany, gdy miechowscy bożogrobcy znaleźli schronienie w Uniejowie podczas zarazy panującej w mieście (dwunastu z nich wpisało się do księgi bractwa św. Józefa). Kamienny postument wieńczy postać Chrystusa w otoczeniu aniołów. W rękach Zbawiciela pierwotnie był krzyż, co potwierdzają protokoły wizytacyjne (z 1783 r.). Figurę poddano renowacji w 1833 r. Poważnie uszkodziła ją burza, została odrestaurowana w 1992 r.

Zabrała wieszcza

Epidemia cholery w czasach powstania listopadowego była jedną z najtragiczniejszych w skutkach, jakie dotknęły mieszkańców Polski. Dotarła z Bałkanów, przywleczona przez wojska rosyjskie, wezwane do Królestwa Polskiego w celu stłumienia powstania. Cholera zabrała w roku 1855 r. przebywającego wówczas w Konstantynopolu Adama Mickiewicza. Epidemia cholery, która wybuchła w 1831 r. pojawiła się w wielu miejscach ówczesnego świata jednocześnie i była określana jest jako druga pandemia światowa.

2021-02-23 11:33

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Tokio - Komitet Wykonawczy MKOl: nie ma planu B

[ TEMATY ]

epidemia

koronawirus

Igrzyska Olimpijskie

PAP/EPA/JEAN-CHRISTOPHE BOTT

Thomas Bach

Thomas Bach

Obradujący we wtorek w Lozannie Komitet Wykonawczy Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego wezwał sportowców aby, pomimo zagrożenia epidemią koronawirusa, kontynuowali przygotowania do igrzysk. "Nie mamy planu B" - przyznał przewodniczący Thomas Bach.

"Przygotowujemy się do udanych igrzysk olimpijskich w Tokio w 2020 roku" - dodał Bach, 66-letni niemiecki prawnik, były reprezentant Niemiec w szermierce. Szef MKOl dodał, że obecnie nie ma zagrożenia dla igrzysk w Tokio, które zgodnie z planem rozpoczną się 24 lipca.
CZYTAJ DALEJ

Litania do św. Maksymiliana Marii Kolbego

[ TEMATY ]

św. Maksymilian Kolbe

litania

Archiwum Ojców Franciszkanów w Niepokalanowie

Kyrie elejson, Chryste elejson, Kyrie elejson.
CZYTAJ DALEJ

Ks. płk. Skopiński o Powstaniu Warszawskim: z pamięci wyrasta przyszłość

2025-08-09 14:10

[ TEMATY ]

Powstanie Warszawskie

81. rocznica

ks. płk. Karol Skopiński

PAP

Inscenizacja defilady powstańczej zorganizowanej przez Stowarzyszenie Grupa Historyczna „Zgrupowanie Radosław” w ramach obchodów 81. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego w Warszawie

Inscenizacja defilady powstańczej zorganizowanej przez Stowarzyszenie Grupa Historyczna „Zgrupowanie Radosław” w ramach obchodów 81. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego w Warszawie

Pamięć o powstańcach warszawskich nie wynika tylko z obowiązku historii; z pamięci wyrasta przyszłość, w niej jest nasza siła - mówił w czasie mszy św. z okazji 81. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego proboszcz Katedry Polowej WP ksiądz pułkownik Karol Skopiński.

Msza św. w intencji poległych powstańców została odprawiona w sobotę w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję