Reklama

Gdzie siadał Łokietek

Można go przemierzać etapami lub w całości. My proponujemy odwiedzenie jego mniej uczęszczanego odcinka.

Niedziela Ogólnopolska 39/2020, str. 62-63

Wojciech Dudkiewicz

Brześć Kujawski – kościół św. Stanisława Biskupa, który był wielokrotnie niszczony i odbudowywany

Brześć Kujawski –
kościół św. Stanisława
Biskupa, który
był wielokrotnie
niszczony
i odbudowywany

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Trasą turystyczną nazywaną Szlakiem Piastowskim, przebiegającą przez województwa wielkopolskie i kujawsko-pomorskie, można wędrować od Kowala do Wągrowca i od Lubinia do Kalisza. Pokonanie całości jednorazowo wymaga sporo czasu, tym bardziej że są tu jeziora, kąpieliska, ryby i grzyby, natomiast na odcinki szlaku wystarczy weekend.

Pełen pamiątek i zabytków związanych z początkami państwa polskiego Szlak Piastowski jest przede wszystkim celem wycieczek samochodowych i rowerowych. Są na tej trasie Radziejów, Brześć Kujawski oraz Płowce.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Na polu bitwy

Bitwę pod Płowcami pamiętamy ze szkoły, choć jej okoliczności już słabiej. Przez lata zwycięstwo w tej bitwie zwykliśmy przypisywać stronie polskiej, czy słusznie – rozstrzygnięcie lepiej zostawić historykom. Płowce jednak odwiedzić warto. Gdy w 1320 r. Władysław, później nazywany Łokietkiem, został królem, starał się o zjednoczenie rozbitego państwa, próbował też odzyskać zagarnięte przez Zakon Krzyżacki ziemie. Wieś Płowce i okolice stały się areną walki między Polakami a Krzyżakami 27 września 1331 r.

Po bitwie biskup kujawski Maciej z Gołańczy rozkazał pochować poległych i w tym miejscu postawić kaplicę, która stała się zaczątkiem parafii Płowce. Prawie 500 lat później stanął tu pomnik z kamienia, zniszczony potem w czasie I wojny światowej. W 1961 r. – w 630. rocznicę bitwy na niewielkim kopcu wystawiono pomnik o wysokości 22 m.

Ku pamięci

Płowce leżą między Brześciem Kujawskim a Radziejowem, którego początki sięgają czasów pierwszych Piastów. Pierwsza wzmianka o Radziejowie pochodzi z 1142 r., kiedy to księżna Salomea, wdowa po Bolesławie Krzywoustym, nadała miejscowość benedyktynom z Mogilna. Dogodne położenie na szlakach handlowych przyczyniło się do jej rowoju i z czasem Radziejów stał się znaczącym ośrodkiem administracyjnym.

W 1298 r. – „ku pamięci uczciwych naszych i ukochanych naszych mieszczan z Radziejowa, dla ulepszenia i podniesienia stanu miasta” – Władysław Łokietek wydał dokument lokacyjny dla Radziejowa, na prawie magdeburskim. Na mocy traktatu pokojowego z 1332 r. zawartego po bitwie pod Płowcami Kujawy zostały przyznane Krzyżakom, jednak dzięki polityce Kazimierza Wielkiego, w wyniku pokoju kaliskiego w 1343 r., Kujawy, w tym ziemia radziejowska, wróciły do Polski.

Reklama

Bez śladu

Znajdujący się na niewielkim wzgórzu kościół farny Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Radziejowie, który został w roku wspomnianej bitwy ufundowany przez biskupa krakowskiego Jana Grota, w ciągu wieków dzielił losy miasta. W wyniku wojen i pożarów był wielokrotnie przebudowywany. Na początku XX wieku został rozbudowany i regotyzowany.

Warto zwrócić uwagę na gotyckie wnęki okienne – ślady pierwotnego wyglądu kościoła. W wystroju wnętrza zachowały się też m.in.: cenny krucyfiks, płaskorzeźba Matki Bożej Szkaplerznej oraz barokowe rzeźby św. Stanisława i św. Sebastiana. Najcenniejszym zabytkiem ruchomym w kościele jest renesansowa monstrancja wieżyczkowa.

Jako wotum za zwycięstwo pod Płowcami Łokietek ufundował kościół Świętego Krzyża w Radziejowie, przy którym z czasem zaczęły powstawać zabudowania klasztorne. W pobliżu klasztoru znajdował się niegdyś zamek radziejowski – siedziba starostów. Został on zniszczony podczas wojen szwedzkich i rozebrany ostatecznie po 1820 r. Do dziś nie pozostały po nim żadne ślady.

Z Bożej łaski król Polski

Brześć Kujawski, jedna ze starszych osad na Kujawach, w średniowieczu był grodem warownym. Rozwój miasta związany był z siedzibą kujawskiej linii rodu Piastów – tu urodził się i dorastał syn Kazimierza – Władysław Łokietek, późniejszy z Bożej łaski król Polski, pan oraz dziedzic ziem krakowskiej, sandomierskiej, łęczyckiej, Kujaw i ziemi sieradzkiej. Po śmierci ojca otrzymał również niewielką dzielnicę brzesko-kujawską. Jego koronacja zakończyła okres rozbicia dzielnicowego w Polsce. W miasteczku warto zwrócić uwagę na czworoboczny rynek – plac Władysława Łokietka, na którym znajduje się pomnik władcy.

Reklama

W dziejach Brześcia, jak w zwierciadle, odbijały się stosunki polsko-krzyżackie – kilkakrotnie miały tu miejsce rokowania między stronami. Miasto, zdobyte przez Krzyżaków w 1332 r., powróciło do Polski za czasów Kazimierza Wielkiego, jednak przez blisko 100 lat nadal żyło pod presją powtarzających się najazdów.

Zrywający układy

Obraz Jana Matejki Władysław Łokietek zrywający układy z Krzyżakami w Brześciu Kujawskim, znajdujący się w Muzeum Narodowym w Warszawie, pokazuje moment, w którym Łokietek odmawia przyjęcia warunków pokoju proponowanych przez Krzyżaków; spowodowało to wybuch wojny, w wyniku której Krzyżacy zajęli Kujawy.

Brześć znacznie ucierpiał od Krzyżaków; w 1332 r. zniszczyli oni również murowany kościół św. Stanisława Biskupa, który miał XIII-wieczne korzenie – powstał prawdopodobnie po zjeździe książąt związanym z kanonizacją tego świętego w 1254 r. Także później kościół był wielokrotnie niszczony i odbudowywany. Na początku XX wieku przywrócono jego gotycki charakter.

We wnętrzu świątyni interesująca jest modernistyczno-secesyjna polichromia, w której, obok bogatej ornamentyki, uwagę zwracają freski o tematyce historycznej. Część rzeźb pochodzi z XV-XVI wieku, wśród nich późnogotycka płaskorzeźba z ok. 1520 r., wykonana prawdopodobnie przez jednego z uczniów Wita Stwosza.

Zachował się kościół poklasztorny św. Michała Archanioła, pochodzący z drugiej połowy XIV wieku – gotycki, ale zawierający liczne formy neobarokowe. W prezbiterium – ufundowanym przez biskupa włocławskiego Zbyluta z Gołańczy – znajduje się ołtarz główny z manierystycznym obrazem Matki Bożej Różańcowej, szczególnie czczonej przez dominikanów.

Reklama

Ołtarz boczny, będący przykładem barokowego snycerstwa, zawiera obraz przedstawiający św. Wincentego Ferreriusza, który głosząc nadejście Antychrysta, zyskał sobie przydomek Anioła Apokalipsy. Pod murem kościoła ustawiono kamień z okolic Brześcia, na którym, jak głosi napis, „siadał król Łokietek”.

Z klasztoru zachowało się jedno ze skrzydeł. W czasie badań archeolodzy odkryli tam krypty z ludzkimi szczątkami. Możliwe, że pod ołtarzem podominikańskiego kościoła pochowana została Eufrozyna, matka Władysława Łokietka.

2020-09-23 09:43

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Trzeci dzień Nowenny w intencji Ojczyzny przy relikwiach św. Andrzeja Boboli

2024-03-18 09:03

[ TEMATY ]

nowenna21:20

red

18 marca to trzeci dzień Nowenny w intencji Ojczyzny, zgody narodowej i poszanowania życia ludzkiego, zanoszonej za wstawiennictwem św. Andrzeja Boboli i bł. ks. Jerzego Popiełuszki. Trzeciego dnia modlitwę nowennową poprowadzi kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski, z Sanktuarium Narodowego św. Andrzeja Boboli w Warszawie.

Modlitwa nowennowa pod hasłem „Akcja 21:20” odmawiana jest codziennie po Apelu Jasnogórskim, o godz. 21:20, a także po każdej Mszy św. Nowennę można odmawiać też indywidualnie w dowolnym momencie dnia.

CZYTAJ DALEJ

Bp Piotrowski: bł. Ulmowie to niebywałe świadectwo wiary

2024-03-17 19:38

[ TEMATY ]

rodzina Ulmów

błogosławiona rodzina Ulmów

Zbiory krewnych rodziny Ulmów

Wiktoria i Józef Ulmowie

Wiktoria i Józef Ulmowie

Wydarzenia w Markowej k. Łańcuta to nie tylko dramat, ale niebywałe świadectwo wiary, że miłość do Boga i bliźniego nie zna granic - mówił dzisiaj bp Jan Piotrowski, podczas uroczystej Sumy w bazylice katedralnej w Kielcach, sprawowanej przy relikwiach bł. Rodziny Ulmów. Peregrynacja relikwii po diecezji kieleckiej rozpoczęła się wczoraj 16 marca i potrwa do 23 marca.

W homilii bp Piotrowski zauważył, że nigdy bazylika katedralna nie była świadkiem obecności relikwii całej błogosławionej rodziny: rodziców Wiktorii i Józefa oraz ich dzieci.

CZYTAJ DALEJ

Czwarty dzień Nowenny w intencji Ojczyzny, zgody narodowej i poszanowania życia ludzkiego

2024-03-19 10:06

[ TEMATY ]

nowenna21:20

Mat.prasowy

19 marca to czwarty dzień Nowenny w intencji Ojczyzny, zgody narodowej i poszanowania życia ludzkiego, zanoszonej za wstawiennictwem św. Andrzeja Boboli i bł. ks. Jerzego Popiełuszki. Czwartego dnia modlitwę nowennową poprowadzi bp Wiesław Śmigiel, metropolita toruński, z Sanktuarium Matki Bożej Patronki Rodzin w Toruniu.

Modlitwa nowennowa pod hasłem „Akcja 21:20” odmawiana jest codziennie po Apelu Jasnogórskim, o godz. 21:20, a także po każdej Mszy św. Nowennę można odmawiać też indywidualnie w dowolnym momencie dnia.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję