Reklama

Niedziela Kielecka

Jan Długosz, znany i nieznany

Niedziela kielecka 22/2019, str. 6-7

[ TEMATY ]

Jan Długosz

wikipedia.org

Jan Długosz wg rys. Jana Matejki

Jan Długosz wg rys. Jana Matejki

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wybitny historyk i kronikarz, etnograf, wychowawca synów królewskich, duchowny, geograf – Jan Długosz herbu Wieniawa, był mocno związany z ziemią kielecką, a szczególnie z Nowym Korczynem i Wiślicą.

Stanisław Cat-Mackiewicz tak pisał o Janie Długoszu: „Jest pisarzem wyjątkowo wybitnym w swojej epoce. Da się zestawić chyba tylko z subtelnymi rozważaniami Eneasza Sylwiusza Piccolominiego. Długosz jest pisarzem nie tylko łacińskim, ale wprost rzymskim. Jego inteligencja jest na poziomie Tytusa Liwiusza, Cycerona, Seneki... Wielka pochodnia Rzymu, zagaszona przez barbarzyńców, oświetla umysł tego kanonika krakowskiego z XV wieku (Herezje i prawdy, wyd. „Universitas”, Kraków 2012).

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Przyszły dziejopis urodził się 1 grudnia 1415 r. w Brzeźnicy w dawnym powiecie radomszczańskim, w ziemi sieradzkiej. Jego ojciec – Jan Długosz z Niedzielska, pochodził z bogatej rodziny szlacheckiej, matką była Beata, córka Marcina z Borowna.

Ojciec przyszłego kronikarza za zasługi w bitwie pod Grunwaldem, otrzymał starostwo brzeźnickie, zaś od 1421 r. był starostą w Nowym Korczynie. Z dwiema żonami miał 12. synów i wszyscy oni mieli na imię Jan (pierwszy syn o imieniu Jan rozwijał się dobrze, a dwaj następni obdarzeni innymi imionami zmarli bardzo wcześnie, kolejnym nadawano więc imię Jan).

TD

Wiślica, Dom Jana Długosza, jego fundacji

Wiślica, Dom Jana Długosza, jego fundacji

Jan Długosz uczył się w szkole parafialnej w Nowym Korczynie, w latach 1421-28, pierwsze nauki pobierał jako sześciolatek. Był bardzo pilnym i gorliwym uczniem – wstawał rano o świcie i ze łzami w oczach, na klęczkach prosił straż zamkową, aby go wpuszczono do miasta, gdzie była szkoła…

Matka Długosza zmarła bardzo wcześnie, gdy chłopiec miał kilka lat. Już jako trzynastolatek (w 1428 r.) został wysłany do Krakowa, gdzie przez 3 lata studiował na Akademii Krakowskiej. Uczelnię tę opuścił, nie uzyskując żadnego stopnia naukowego – Długoszowi nie odpowiadały stare metody i ówczesny charakter nauki w tej najstarszej polskiej uczelni. Jako 16-latek i notariusz publiczny trafił na dwór biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego. Był ogromnie pracowity, posiadał zdolności organizacyjne, inteligencję i wiedzę – kariera stała przed nim otworem. Na dworze biskupa Oleśnickiego, człowieka światłego, dyplomaty, Długosz stykał się z wieloma wybitnymi ludźmi. Biskup był żywo zainteresowany historią swojego kraju i to on zachęcił Długosza do twórczości dziejopisarskiej. W latach 1433-55 Długosz pozostawał zaufanym współpracownikiem, sekretarzem i kanclerzem biskupa.

Reklama

W 1434 r. dzięki stryjowi ks. Bartłomiejowi Długoszowi, Jan otrzymał probostwo w Kłobucku, gdzie przebywał przez 15 lat. W 1436 r. został kanonikiem krakowskim.

Po śmierci Zbigniewa Oleśnickiego służył królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi. Był wychowawcą jego synów. Uczestniczył w wielu poselstwach zagranicznych, m.in. do Rzymu,do Czech, na Węgry, do Wyszegradu. Kazimierz Jagiellończyk chciał widzieć go arcybiskupem lwowskim, ale nominacja papieska przyszła już po śmierci Długosza. Zmarł w Krakowie w 1480 r. i został pochowany na Skałce.

Był autorem licznych publikacji historycznych, w tym najsłynniejszego dzieła: Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, które obejmuje historię Polski od najdawniejszych czasów do 1480 r. Jest to 12 ksiąg, opisujących dzieje Polski od czasów legendarnych do 1480 r. Długosz jest także uważany za jednego z najwybitniejszych polskich geografów – przygotował unikatowy dokument ówczesnych czasów, przedstawiający dokładny obraz ziemi, a zwłaszcza hydrografię ziem polskich. Jego dzieło poddane było polemicznej uwadze Macieja z Miechowa, ale ogólnie przyjmowano je bez zastrzeżeń. Ostrej krytyki nie szczędził mu Aleksander Bruckner na przełomie XIX i XX wieku, jednak współcześnie relację Jana Długosza uznaje się za wartościową i godną dalszych badań na gruncie porównawczym.

Reklama

Napisał także: Sztandary wojsk krzyżackich z Prus, Mowa przy oddaniu kapelusza kardynalskiego Z. Oleśnickiemu, Życie św. Stanisława biskupa krakowskiego, Żywot św. Kunegundy zakonu świętej Klary, księżnej polskiej, Katalogi biskupów polskich – o uposażeniu biskupstwa (księga ta zaginęła), uposażenie katedralne, klasztorne, parafialne, Zbiór dokumentów i aktów do procesu Polski z Zakonem, Żywot św. Kingi (przechowywany jest w archiwum klasztoru Panien Klarysek w Starym Sączu).

Przy tym był człowiekiem bardzo zamożnym i gorliwym fundatorem. Ufundował kościół św. Bartłomieja w Chotlu Czerwonym, św. Marcina i Małgorzatyw Kłobucku, św. Marii Magdaleny w Szczepanowie, św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicyw Raciborowicach, Najświętszej Marii Panny w Odechowie. Jego fundacji są budynki: Psałteria na Wawelu, Dom Długosza w Wiślicy oraz Dom Długosza w Sandomierzu.

Jan Długosz należy do postaci najbardziej zasłużonych dla rozwoju polskiej nauki i kultury. Jego dorobek pozostaje nieocenionym źródłem dla badaczy dziejów Kościoła, także w diecezji kieleckiej.

A tak w „Rocznikach…” opisał początki Kielc: „Pewnego więc czasu, gdy Bolesław [Chrobry] zabawiał się łowami w lasach swoich około miasteczka Kielc, a miał w towarzystwie swojem książęcia Emeryka, zdarzyło się, że w pogoni za jeleniem [strażnikiem drzewa świata] wybiegł był na wyżynę gór, które Łysą górą nazywają, a nad które nie ma wyższych w Polsce. Tu, poniechawszy rogacza, poczęli z podziwieniem przypatrywać się rozwalinom odwiecznej budowy, które skutkiem powszechnego potopu i dawności czasu zsypały się w ogromne skał pokłady, jakie i dziś oglądamy. Powiadają, bowiem, że to miejsce miało być niegdyś mieszkaniem i twierdzą olbrzymów, mężów wielkiej siły, którzy tu przez jakiś czas przebywali i mieli swoje siadło”.

2019-05-28 13:40

Ocena: 0 -1

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kłobuck: odsłonięto pomnik ks. Jana Długosza, wybitnego polskiego historyka

[ TEMATY ]

pomnik

Jan Długosz

Ks. Mariusz Frukacz

„Dzięki ks. Janowi Długoszowi pokazano w polskiej rzeczywistości chrześcijańską ideę człowieczeństwa związaną z Bogiem” - mówił w homilii abp Wacław Depo. Metropolita częstochowski w niedzielę 20 września przewodniczył Mszy św. w kościele pw. św. Marcina w Kłobucku na zakończenie XIV Dni Długoszowskich, które odbywały się w Kłobucku w dniach 13-20 września 2015 r.

CZYTAJ DALEJ

Francja: wyjątkowa Wielkanoc z rekordową liczbą nowych katolików

2024-03-26 18:40

[ TEMATY ]

Francja

twitter.com

Kościół we Francji przygotowuje się w do wyjątkowej Wielkanocy z kolejną rekordową liczbą katechumenów. Choć dokładne dane nie zostały jeszcze ogłoszone, to szacuje się, że chrztów dorosłych będzie w tym roku o co najmniej 30 proc. więcej. To prawdziwa epidemia, a raczej niespodziewany cudowny połów - przyznaje ks. Pierre-Alain Lejeune, proboszcz z Bordeaux.

Zauważa, że wszystko zaczęło się półtora roku temu, kiedy do jego parafii zgłosiło się w sprawie chrztu kilkadziesiąt osób, tak iż obecnie ma osiem razy więcej katechumenów niż dwa lata temu. Początkowo myślał, że to przejaw dynamizmu jego parafii. Szybko jednak się przekonał, że nie jest wyjątkiem. Inni proboszczowie mają ten sam «problem», są przytłoczeni nagłym napływem nowych katechumenów.

CZYTAJ DALEJ

Przez krzyż idzie się do zmartwychwstania. Innej drogi nie ma – rozważania ks. Popiełuszki

2024-03-27 20:38

[ TEMATY ]

ks. Jerzy Popiełuszko

homilia

ks. Popiełuszko

Muzeum ks. Jerzego Popiełuszki/40rocznica.popieluszko.net.pl

- Przez krzyż idzie się do zmartwychwstania. Innej drogi nie ma - to słowa wypowiedziane przez ks. Jerzego Popiełuszkę 6 września 1982 r. podczas Mszy św. w intencji Ojczyzny w kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie. Stanowią one fragment rozważań proponowanych przez Sanktuarium Błogosławionego Księdza Jerzego Popiełuszki w piątym tygodniu programu „osobistej i społecznej duchowej przemiany”, który można podjąć w roku obchodów 40-lecia śmierci kapłana. Każdego dnia od 28 lutego do 9 listopada o godz. 21. przy grobie Błogosławionego odbywa się modlitwa o wolność od lęku i nienawiści oraz w intencji Ojczyzny.

Publikujemy tekst rozważań:

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję