Dzień 10 listopada 2018 r. był ważnym dniem w dziejach wsi Basznia Dolna, wzmiankowanej w źródłach historycznych już w 1444 r. W roku setnej rocznicy odzyskania niepodległości odsłonięto tam pomnik marszałka Piłsudskiego. W parafialnej świątyni św. Andrzeja Boboli Mszę św. w intencji Ojczyzny sprawował proboszcz ks. Leszek Bruśniak. Homilię wygłosił dziekan dekanatu Lubaczów ks. kan. Andrzej Stopyra: – Kościół jest nieodłączną częścią Ojczyzny. Ci, którzy tworzą Ojczyznę, tworzą i Kościół. Los Ojczyzny związany jest z losem Kościoła, który był i jest zawsze z narodem. Ojczyzna jest dla ludzi darem Boga. Kościół ma obowiązek przypominać, zachęcać, modlić się z narodem za tych, którzy oddali życie za Ojczyznę. Kaznodzieja przypomniał zasługi marszałka Piłsudskiego, którego pomnik zostanie odsłonięty w Baszni oraz lokalnych bohaterów ziemi lubaczowskiej walczących o niepodległość.

Przy pomniku

Uczestnicy uroczystości przeszli następnie z kościoła do parku. Orszak składający się z: orkiestry, pocztów sztandarowych, wojska, harcerzy, władz, mieszkańców i gości był patriotycznym pochodem idącym na spotkanie z marszałkiem Józefem Piłsudskim. Przy jego pomniku żołnierski poczet wciągnął na maszt flagę, a okolicznościowe przemówienie wygłosił wójt gminy Lubaczów Wiesław Kapel. Przypomniał, że Rada Gminy Wiejskiej Lubaczów 13 kwietnia 1935 r. rozpatrzyła wniosek Zarządu Gminy o nadaniu Józefowi Piłsudskiemu tytułu Honorowego Obywatela gminy Lubaczów. W uzasadnieniu podkreślono znaczenie czynu niepodległościowego Marszałka oraz jego zasługi dla państwa jako organizatora, męża stanu i polityka. W chwili, gdy ówczesna gmina Lubaczów zamierzała uczcić wybitnego Polaka, Marszałek był już nieuleczalnie chory. Zmarł miesiąc później, w Warszawie 12 maja 1935 r.

W uznaniu zasług

– Jako spadkobiercy dążeń naszych przodków, w roku wielkiego jubileuszu odzyskania przez Polskę niepodległości, dla podkreślenia zaangażowania marszałka Józefa Piłsudskiego w odzyskanie przez Polskę wolności i budowanie trwałych struktur państwa, samorząd gminy Lubaczów postanowił ufundować pomnik z popiersiem marszałka, który za chwilę zostanie odsłonięty i poświęcony w Parku Wiejskim w Baszni Dolnej. Inicjatywa samorządu gminy Lubaczów w zakresie budowy pomnika spotkała się z aprobatą Instytutu Pamięci Narodowej, oddziału rzeszowskiego i kierownictwa w Warszawie. To właśnie przy pomocy środków IPN mógł zostać zrealizowany ten symbol naszej pamięci. Projektantem i wykonawcą pomnika był nasz rodak, lubaczowianin, Marek Dryniak, adiunkt Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, a prace budowlane wykonała firma „Bud-Han” Mariana Sopla z Lubaczowa – powiedział Wiesław Kapel.

Tomasz Bereza z IPN odczytał list dyrektora rzeszowkiego IPN Dariusza Iwaneczko, w którym podkreślił zasługi Józefa Piłsudskiego i wyraził uznanie dla inicjatywy upamiętnienia tego wielkiego męża stanu pomnikiem w Baszni. „Moja radość jest tym większa, że do powstania popiersia marszałka Józefa Piłsudskiego przyczynił się także Instytut Pamięci Narodowej” – napisał Dariusz Iwaneczko.

– Nasza ziemia lubaczowska ma szczególny tytuł do tego, by za Polskę się modlić. I tak to czynimy w konkatedrze i innych miejscach, a dzisiaj w Baszni. Modlimy się za spokój duszy marszałka Piłsudskiego i za wszystkich mieszkańców ziemi lubaczowskiej, którzy złożyli życie na ołtarzu Ojczyzny – powiedział ks. Andrzej Stopyra i dodał: – Spraw, Panie Boże, niech ci, którzy wokół tego pomnika będą się gromadzić, mieli jedno serce i jednego ducha, aby przez modlitwy i służenie braciom przyczyniali się do wzrostu Kościoła i pomyślności Ojczyzny.

Kompania honorowa 34. Batalionu Lekkiej Piechoty w Jarosławiu z 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej w Rzeszowie przeprowadziła Apel Pamięci, który odczytał por. Lesław Słoma i oddała salwę honorową. Orkiestra Dęta Ochotniczej Straży Pożarnej w Łopuszce Wielkiej zagrała „My, Pierwsza Brygada”. Ona też uświetniła liturgię Mszy św. w kościele i całą uroczystość. Przedstawiciele społeczności posadzili w parku dąb niepodległości, a montaż słowno-muzyczny pt. „Niepodległa” przedstawili uczniowie Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Baszni Dolnej pod kierownictwem Jadwigi Wacnik i Teresy Korzeń.

Warto dodać, że już 8 listopada w Młodowie odbyła się uroczysta sesja Rady Gminy Lubaczów, na której historyk Zygmunt Kubrak wygłosił wykład na temat: „Bohaterowie walk o niepodległość ziemi lubaczowskiej”. Radni podjęli uchwałę o wpisaniu do Księgi Pamiątkowej Gminy Lubaczów trzech zasłużonych bohaterów pochodzących z dzisiejszej Karolówki: Karola Baumana, Karola Sandera i Karola Świstowicza. Otwarto także ścieżkę edukacyjną w Parku Niepodległości w Karolówce.