Kamil Krasowski: – Przed kilkoma dniami odbyła się konferencja pt. „Młodzież w dążeniu do niepodległości 1914-1945”, zorganizowana wspólnie przez Komisję Historyczną Chorągwi Ziemi Lubuskiej ZHP oraz Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną im. Cypriana K. Norwida w Zielonej Górze. Co było celem tej konferencji i czy w planach są kolejne tego rodzaju wydarzenia?

Leszek Kornosz: – Konferencja była jednym z elementów szerokiego programu, który Chorągiew Ziemi Lubuskiej ZHP przyjęła w związku ze 100-leciem odzyskania przez Polskę niepodległości oraz 100-leciem Związku Harcerstwa Polskiego. Trzeba wiedzieć, że jako ZHP jesteśmy o 9 dni starsi od rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. A to dlatego, że 2 listopada 1918 r. w Lublinie kilka organizacji skautowych, harcerskich połączyło się w jedną – Związek Harcerstwa Polskiego. W ubiegłym roku przyjęliśmy plan, przez który chcieliśmy podkreślić, jak ważne jest dla nas znaczenie tych dwóch dat. Stąd też pojawił się element konferencji. Wcześniej jako Chorągiew Ziemi Lubuskiej uczestniczyliśmy w zlocie ZHP w Gdańsku, który odbył się w sierpniu. Poza tym hufce organizują własne przedsięwzięcia. Tydzień temu Hufiec Zielona Góra zorganizował spotkanie pokoleń, w którym uczestniczyli członkowie Harcmistrzowskiego Kręgu Instruktorskiego „Czerwona Szpilka”. Takim podsumowaniem będzie na pewno udział w uroczystościach, które przygotowuje Miasto Zielona Góra, wojewoda czy też marszałek.

– Przyznam, że zainteresował mnie temat konferencji, czyli „Młodzież w dążeniu do niepodległości”. Skąd taki pomysł?

L.K.: – Celem konferencji było ukazanie dążenia młodzieży do niepodległości zarówno w walce zbrojnej, jak i działaniach edukacyjnych, kulturalnych i sportowych. Kiedy prześledzimy historię harcerstwa, to dowiemy się, że było ono jedną z tych pierwszych organizacji, która zaznaczyła swoją drogę do niepodległości na bazie pracy z młodzieżą. Wszystko zaczęło się od tego, że twórca polskiego harcerstwa Andrzej Małkowski otrzymał do przetłumaczenia książkę Roberta Baden-Powella pt. „Skauting dla chłopców”. Na bazie tej lektury razem z późniejszymi wielkimi nazwiskami, które zaznaczyły się w walce o niepodległość, m.in. gen. Sosnkowskim, przygotował pierwszy polski podręcznik o skautingu. W miejscach, w których Robert Baden-Powell wskazywał na przygotowanie młodzieży do bycia porządnym w służbie Ojczyzny, Boga i bliźniego, Małkowski dodał jeszcze bycie porządnym w kwestii odzyskania niepodległości. Na kanwie jego działalności zaczęły się tworzyć drużyny harcerskie, co najbardziej pozytywny grunt znalazło w zaborze austriackim.
Przemysław Bartkowiak: – W zaborze austriackim gorset obciążeń i ograniczeń był stosunkowo najmniejszy. Co innego, gdy chodzi o zabór rosyjski czy zabór pruski. Tam harcerstwo trzeba było tworzyć w konspiracji. W zaborze austriackim natomiast można to było robić już półlegalnie, dlatego na tym terenie narodziło się najwięcej ruchów młodzieżowych, i to nie tylko tych związanych z harcerstwem. Warto dodać, że w polskich warunkach harcerstwo musiało narodzić się trochę inaczej. Tam, gdzie powstało, czyli w Wielkiej Brytanii, było wspierane przez państwo. U nas być nie mogło, gdyż nie było państwa, natomiast było trzech zaborców. W Wielkiej Brytanii było wspierane, natomiast w naszym przypadku musiało dążyć do odzyskania niepodległości, do stworzenia nowej Polski.

– Czym zajmuje się Komisja Historyczna Chorągwi Ziemi Lubuskiej ZHP? Jak wygląda jej działalność?

L.K.: – Komisja Historyczna funkcjonuje od początku istnienia Chorągwi Ziemi Lubuskiej. Jednak intensywność jej pracy zwiększyła się w okresie odrodzenia harcerstwa, czyli w 1989 r. Chorągiew Ziemi Lubuskiej na swoje 60-lecie wydała pokaźną publikację, która ukazuje okoliczności jej powstania. A Komisja Historyczna ma za zadanie przede wszystkim to dokumentować, ale także prezentować swoją historię kolejnym pokoleniom harcerzy, którzy do nas przychodzą. Jesteśmy w tym wspierani przez takie instytucje, jak Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Zielonej Górze, przez osoby takie jak dr Przemysław Bartkowiak oraz przez wielkopolskie środowisko harcerskie. Poza tym mamy bardzo ścisły kontakt z Zespołem Szkół Edukacyjnych w Podmoklach Małych, gdzie dawniej funkcjonował Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech.
P.B.: – Do zadań Komisji Historycznej należy również wspieranie różnego rodzaju badań naukowych. Takim niepodważalnym i cennym materiałem naukowym jest biuletyn „Wici”, który wydawała Komisja Historyczna, dokumentujący historię harcerstwa w różnych częściach województwa. To nie tylko sama Komenda Chorągwi, ale także hufce i drużyny, które zostały tam opisane. Ważną postacią był tutaj p. Cieśla, jeden z trzech powstańców warszawskich, który dokumentował we wspomnianych biuletynach historię harcerstwa na tych terenach.

– Jak Chorągiew Ziemi Lubuskiej ZHP obchodzi 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości?

L.K.: – Zostaliśmy zaproszeni przez wojewodę lubuskiego Władysława Dajczaka do komitetu obchodów 100-lecia niepodległości w województwie lubuskim. Każdy z hufców ma własny plan obchodów na swoim terenie. 22 września w całym ZHP odbyła się wspólna impreza pod hasłem: „Mamy moc”, co wpisywało się w rocznicę odzyskania niepodległości. Za nami konferencja. przed nami podsumowanie na uroczystościach państwowych.

– W jaki sposób staracie się uwrażliwiać i kształtować wśród młodych ludzi wiedzę nt. historii naszej Ojczyzny i postawy patriotyczne?

L.K.: – W ZHP obecnie obowiązuje program, który możemy zawrzeć w haśle: „Tradycyjne wartości. Nowoczesny program”, co realizujemy począwszy od zbiórek, na których pojawiają się elementy stopni harcerskich, sprawności, a skończywszy na postawach budowanych na naszych tradycyjnych wartościach, związanych z Ojczyzną, z tym, aby przez wiarę w Boga wychować młodego człowieka w chrześcijańskich wartościach. Każdy harcerz swój patriotyzm może wyrazić przez to, że jest dobrym uczniem, dobrym kolegą, szanuje bliźnich, jest wzorowym synem, córką. To jest najważniejsze i to staramy się kształtować różną metodyką, ale zawsze dochodzimy do jednego – służymy naszej Ojczyźnie. Po drodze są spotkania z tymi, którzy tworzyli naszą historię. Hufiec Zielona Góra ma piękną kartę współpracy z Okręgiem Zielona Góra Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Padło wcześniej nazwisko harcmistrza Wiesława Cieśli ps. Wacek. To była ta osoba, która po 1956 r. zakładała tutaj harcerstwo takie, jakie chcielibyśmy widzieć. Był on jednym z trzech powstańców warszawskich, którzy przybyli do Zielonej Góry, jednak 2 lata temu odszedł na wieczną wartę. Staramy się, aby naszą tradycję i historię kultywować i przekazywać coraz to nowym osobom.