Reklama

Niedziela Wrocławska

Nekropolia profesorska ma własny przewodnik

Powstał przewodnik po cmentarzu św. Wawrzyńca we Wrocławiu przy ul. Bujwida dla wszystkich tych, którzy chcą zapoznać się z panteonem wielkich wrocławian. Mapa, dzięki której możemy zwiedzać jedną z nekropolii wrocławskich, jest już dostępna. Z Kamillą Jasińską z Uniwersytetu Wrocławskiego oraz ks. Pawłem Cembrowiczem – proboszczem parafii katedralnej rozmawia Patrycja Jenczmionka-Błędowska

Niedziela wrocławska 47/2017, str. 6

[ TEMATY ]

cmentarz

przewodnik

PBJ

Ks. Paweł Cembrowicz i Kamilla Jasińska

Ks. Paweł Cembrowicz i Kamilla Jasińska

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Patrycja Jenczmionka-Błędowska: – Jak zrodził się pomysł na powstanie specjalnej mapy?

Kamilla Jasińska: – We Wrocławiu żyją osoby, które mają nietypowe hobby, a mianowicie lubią chodzić po wrocławskich cmentarzach. Jedną z nich jest współautor mapy – dr Marek Bujak – dyrektor biblioteki Politechniki Wrocławskiej, który kilkanaście lat temu wraz z Haliną Okulską z Muzeum Miejskiego we Wrocławiu wydali książkę pt. „Cmentarze dawnego Wrocławia”. historia ta dotyka bardzo trudnych losów cmentarzy, które w większości już nie istnieją na mapie nekropolii stolicy Dolnego Śląska. Tą pozycją zafascynowali inne osoby. Natomiast w 70-lecie Polskiej Nauki na Uniwersytecie powstał Komitet ds. Opieki nad Grobami Osób Zasłużonych. Jako środowisko akademickie, które korzysta na co dzień z dorobku intelektualnego i osiągnięć naukowców, którzy już nie żyją, jesteśmy winni im szacunek i pamięć. Ta pamięć ma nie tylko objawiać się w stawianiu pomników czy odsłanianiu tablic pamiątkowych, ale także w drobnych gestach, jak dbanie o miejsce ich spoczynku. Kiedy na kilku grobach przy ul. Bujwida pojawiły się informacje, że przewidziane są do likwidacji, postanowiliśmy, że nie możemy do tego dopuścić. Zaczęliśmy prowadzić ewidencję zmarłych pracowników, czyli ok. 450 grobów we Wrocławiu i ok. 50 w Krakowie i, jak się okazało, najwięcej osób związanych z naszą uczelnią leży na cmentarzu św. Wawrzyńca i na cmentarzu Świętej Rodziny na Sępolnie. Warto podkreślić, że na nekropolii przy ul. Bujwida pochowani są nie tylko profesorowie Uniwersytetu Wrocławskiego. Łącznie pogrzebanych jest tam kilkudziesięciu rektorów wrocławskich uczelni: Uniwersytetu Medycznego, Przyrodniczego i Ekonomicznego, Akademii Muzycznej. Jestem przekonana, że cmentarz przy ul. Bujwida zasługuje, by zaistnieć w świadomości mieszkańców i turystów jako miejsce warte nawiedzenia przez wzgląd na osoby tam pochowane. Od kilku lat w społeczeństwie pojawiło się zjawisko tanatoturystyki, czyli odwiedzania cmentarzy w kontekście turystyki, zachowując przy tym sferę sacrum. Jeździmy do Lwowa na Łyczaków, do Krakowa na Rakowice czy do Warszawy na Powązki, ale nie zdajemy sobie sprawy, kto jest pochowany w samym Wrocławiu. To wszystko sprawiło, że spotkałam się z proboszczem parafii katedralnej, który dał zielone światło na realizację tego projektu. Musimy zaznaczyć, że by idea mogła zostać zrealizowana, zostało zaangażowanych w nią wiele osób z wrocławskiego środowiska naukowego, m.in. z Uniwersytetu Przyrodniczego – to oni namalowali mapkę i dokonali na niej oznaczeń. Otrzymaliśmy także na ten projekt wsparcie finansowe ze środowiska akademickiego.

– Cmentarz św. Wawrzyńca posiada bogatą historię. To tam chowani są biskupi pomocniczy archidiecezji wrocławskiej. Kto jeszcze ze środowiska kościelnego został tam pogrzebany?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Ks. Paweł Cembrowicz: – Jest to cmentarz katedralny, dlatego od założenia cmentarza chowani są tam powojenni biskupi pomocniczy, kapłani archidiecezji, pracownicy Kurii Metropolitalnej, Papieskiego Wydziału Teologicznego i Seminarium Duchownego. Są grobowce ojców i sióstr zakonnych, które zostały założone przed wojną: jadwiżanek, marianek i elżbietanek oraz sióstr Serca Bożego. Wśród osób szczególnie zasłużonych dla wrocławskiego kościoła są także m. in. sługa Boży ks. Aleksander Zienkiewicz, którego proces beatyfikacyjny na szczeblu diecezjalnym dobiega końca, ks. prof. Julian Michalec, rektor seminarium duchownego – ks. prof. Józef Majka, pierwszy rektor PWT – ks. Józef Marcinowski czy wieloletnia zakrystianka katedralna siostra Sylwina. Na cmentarzu pochowani są także zasłużeni mieszkańcy niemieccy, także duchowni, o których staramy się nie zapominać, np. ks. Hugo Schuster – współorganizator diecezjalnego Caritasu, niemiecki lekarz – prof. Ottfrid Foerster czy poeta Paul Keller.

– Na wrocławskiej nekropolii są pochowane osoby, które nie tylko są zasłużone dla Kościoła, ale także artyści, znani lekarze, pionierzy powojennego Wrocławia, żołnierze Armii Krajowej. Znajduje się tam również symboliczny grób Wandy Rutkiewicz.

K. J.: – Na wrocławskiej nekropolii jest pochowanych ponad 20 rektorów wrocławskich uczelni, m.in. prof. Aleksander Jan. To postać znana także poza środowiskiem uczelni, gdyż to on doprowadził do otwarcia Panoramy Racławickiej i udostępnienia jej zwiedzającym. Część osób może kojarzyć profesora z marca ’68, kiedy to zabarykadował się w gmachu głównym uczelni. To także pierwszy powojenny, honorowy obywatel Wrocławia. Wśród profesorów nie możemy zapomnieć o rektorach Politechniki Wrocławskiej Edwardzie Suchardzie i Kazimierzu Idaszewskim. Na cmentarzu został pochowany „prawie” noblista prof. Ludwik Hirszfeld i jego małżonka Hanna, która była pediatrą. Profesorowi zawdzięczamy oznaczenie grup krwi jako 0, A, B i AB, a także czynnik Rh. Z Akademii Medycznej mamy pochowanego rektora Zygmunta Alberta, któremu zawdzięczamy m.in. pamięć o losach profesorów zastrzelonych na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie w lipcu ’41. Docent Marek Tracz – muzyk i dyrygent, aktorzy – Igor Przegrodzki i Maria Zbyszewska, literat Rafał Wojaczek, poeta – Tadeusz Zelenay, filantropka Barbara Piasecka Johnson, która finansowała kaplicę klasztoru Jasnej Góry – to także postaci pochowane przy ul. Bujwida. Moglibyśmy tak wymieniać w nieskończoność.

Reklama

– Czy wrocławianie mają świadomość rangi tego miejsca jako dziedzictwa narodowego?

Ks. P. C.: – To, co robimy, nie jest jakimś odkryciem po zamierzchłych latach. Wrocławianie mają świadomość ważności tego miejsca. Cmentarz wymaga jednak jeszcze większej troski i zadbania. Stąd bardzo się cieszę, że są takie osoby jak twórcy przewodnika, które przyszły rozmawiać na temat przyszłości cmentarza i które pragną, by nadać mu nowy blask na mapie dolnośląskich nekropolii. Wiele już dokonaliśmy, ale jeszcze wiele przed nami.
K. J.: – Mówi się, że jeżeli ktoś chce poznać historię miasta, powinien iść na cmentarz. I tak jest w tym przypadku. Jeśli chcemy poznać i współtworzyć historię Wrocławia, powinniśmy pójść na cmentarz św. Wawrzyńca przy ul. Bujwida.

– Stworzenie przewodnika to wielkie wyzwanie. Zdaję sobie sprawę, że składa się to z kilku etapów przygotowań, projektowania, sięgania do źródeł, dokumentacji i weryfikacji. Jak wygląda praca nad takim projektem?

K. J.: – Rzeczywiście. Pierwsze przymiarki do projektu rozpoczęły się na początku roku. Od pomysłu do samej realizacji minęło trochę czasu. Ks. proboszcz Paweł Cembrowicz wrócił do tego konceptu w październiku i wydawało się, że nie jest możliwe zrealizowanie projektu do listopada. Dzięki ogromnemu wparciu księdza proboszcza, ale także znajomości tematu przez dr. M. Buraka, w ciągu tygodnia udało się napisać chociażby krótką historię cmentarza, opierając się o kwerendy naukowe, które prowadzimy od lat. To jednak efekt kilkuletniej pracy poszukiwań w archiwum budowlanym we Wrocławiu, archiwach państwowych czy archiwach uczelnianych. Najtrudniejszą kwestią była odpowiedź na pytanie, co jest najważniejsze. Najwięcej czasu nie zabrało nam napisanie biogramów pochowanych tam osób, ile wybranie tych osób, które znajdą się w przewodniku. To jest panteon wielkich wrocławian, a mapa ma swoje ograniczenia. Okazało się, że musieliśmy wybrać w granicach 100 osób, co było najtrudniejszym zadaniem. Mimo że biogramy są bardzo krótkie, z bólem serca musieliśmy wielu profesorów, muzyków czy artystów na razie wykreślić.

– To znaczy, że to nie koniec realizacji pomysłu?

Ks. P. C.: – To dopiero początek. W przyszłym roku planujemy wydać specjalną książkę – przewodnik, w którym znajdą się wszystkie istotne osoby, które odegrały rolę we Wrocławiu i w regionie, a które zostały pochowane na cmentarzu św. Wawrzyńca. Podaliśmy także na mapie specjalny adres dla osób, które chciałyby nam podpowiedzieć, kogo należy jeszcze uwzględnić w przyszłorocznym przewodniku. To pomoże nam także uporządkować wiedzę, którą już posiadamy na temat nekropolii. Warto dodać, że cmentarz jest niewielki. Ma niespełna 5 ha, znajduje się tam ok. 8 tys. grobów, a 18 tys. osób zostało tam pochowanych, jednak zagęszczenie pogrzebanych jest bardzo wysokie. Praca, którą wykonali autorzy przewodnika, pokazuje nam, jak ważne jest to miejsce. Pamiętajmy, że każdy nagrobek to żywa historia. Na wielu widnieją inskrypcje, z których możemy dowiedzieć się o esencji ich życia: czym się zajmowali i co wypełniało ich życie.
K. J.: – Cmentarz św. Wawrzyńca wciąż ma oznakowanie według schematu niemieckiego. W przyszłości chcemy zmienić nazewnictwo, m. in. aleje na kwatery, by uporządkować znalezienie nagrobków według konkretnego systemu. Planowana jest także mobilna aplikacja na telefony komórkowe. Stworzenie specjalnej aplikacji wiąże się z kosztami, liczymy po raz kolejny na pomoc ze strony środowiska naukowego. Mapa jest już dostępna w katedrze wrocławskiej. Dobrowolny datek za przewodnik pozwoli nam na dalsze prace w przywracaniu blasku cmentarzu św. Wawrzyńca.

2017-11-15 11:25

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Jasna Góra: unikatowe krypty, miejsce pamięci o świętych i narodowych bohaterach

[ TEMATY ]

Jasna Góra

cmentarz

Biuro Prasowe Jasnej Góry

Jasnogórskie krypty

Jasnogórskie krypty

Jasna Góra od czasów swego powstania w 1382r. to wyjątkowy ośrodek kultu Maryjnego, z czasem główny klasztor – dom generalny Zakonu Paulinów, przez wieki twierdza wojskowa. Świątynia i klasztor od początku pełniły także funkcję nekropolii - były miejscem grzebania zakonników, duchownych i świeckich, a w nowszych dziejach również przechowywania pamiątek po narodowych bohaterach. Tylko w listopadzie jedno z tych miejsc udostępniane jest pielgrzymom, to tzw. „katakumby” pod Kaplicą Cudownego Obrazu.

Już w 1466 r., jak wynika z dokumentu odpustowego dla Jasnej Góry, na terenie dzisiejszego sanktuarium istniał cmentarz, gdzie pielgrzymi modlili się za zmarłych. W średniowieczu klasztory miały prawo grzebania zwłok swych dobrodziejów i konfratrów. Teren dzisiejszych krużganków tzw. Wieczernika, to przestrzeń byłego przykościelnego cmentarza.

CZYTAJ DALEJ

Projekt zmian kodeksu karnego: zakazana dyskryminacja m.in. ze względu na tożsamość płciową i orientację seksualną

2024-03-27 20:19

[ TEMATY ]

prawo

Adobe Stock

Na stronach RCL opublikowano projekt ministerstwa sprawiedliwości nowelizacji Kodeksu karnego, który zakłada rozszerzenia katalogu przesłanek zakazanej dyskryminacji o kwestie płci, tożsamości płciowej, wieku, niepełnosprawności oraz orientacji seksualnej.

Na stronach rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny, który - jak zapowiada ministerstwo sprawiedliwości - ma wzmocnić ochronę przed przestępczymi zachowaniami motywowanymi przesłankami dyskryminacyjnymi ze względu na niepełnosprawność, wiek, płeć, orientację seksualną i tożsamość płciową.

CZYTAJ DALEJ

W świetle Eucharystii, w ciszy konfesjonału - paulini i Jasna Góra

2024-03-28 10:33

[ TEMATY ]

Jasna Góra

Karol Porwich/Niedziela

Patriarcha Zakonu Paulinów św. Paweł z Teb przez wielu skazany na śmierć głodową na pustyni, doświadczył Bożej troski i był z Bożej Opatrzności karmiony chlebem. Dziś prawie pół tysiąca paulinów każdego dnia Chlebem Eucharystycznym karmi ludzi na 4 kontynentach. W sercu Zakonu na Jasnej Górze żyje ponad 70 kapłanów. Misję tego miejsca i posługujących tu paulinów, wciąż określają słowa św. Jana Pawła II, że „Jasna Góra to konfesjonał i ołtarz narodu”. Sprawowanie Eucharystii jako centrum życia całej wspólnoty i pracy apostolskiej paulinów wpisane jest w ich zakonne konstytucje.

Na Mszę św…po cud

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję