Reklama

Niedziela Wrocławska

Bezdomna święta wrocławianka?

Niedziela wrocławska 32/2017, str. 6-7

[ TEMATY ]

św. Edyta Stein

Krzysztof Kunert

Wrocław zapomniał o Edycie? Ulica jej imienia – mimo próśb o korektę – ciągle wprowadza w błąd

Wrocław zapomniał o Edycie? Ulica jej imienia – mimo próśb o korektę – ciągle wprowadza w błąd

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Żydówka, ateistka, święta Kościoła, filozof, zakonnica, męczennica – mija właśnie 75 lat od jej śmierci w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. W naszym mieście trudno znaleźć miejsce, po którym nie chodziłaby Edyta Stein, wrocławianka, późniejsza patronka Europy. Ale czy ktoś o tym wie?

Wrocław nie chce patronki Europy?

Wydawało się, że kilkanaście lat temu Wrocław znalazł się w doborowym towarzystwie – „Ogłosić dzisiaj św. Edytę Stein współpatronką Europy – pisał 1 października 1999 r. Jan Paweł II w liście apostolskim ogłaszającym świętą wrocławiankę patronką kontynentu – znaczy wznieść nad starym kontyneantem sztandar szacunku, tolerancji i otwartości, wzywający wszystkich ludzi, aby się wzajemnie rozumieli i akceptowali, niezależnie od różnic etnicznych, kulturowych i religijnych, oraz by starali się budować społeczeństwo prawdziwie braterskie”. Edyta została patronką Europy wraz ze św. Brygidą Szwedzką i św. Katarzyną ze Sieny. Czy możne miastu z europejskimi ambicjami przydarzyć się coś równie pięknego? Coś co można wspaniale wpisać w naszą historię i jeszcze rozegrać marketingowo? A jednak coś nie po drodze Wrocławiowi z wrocławską patronką Europy. Jest co prawda Dom Edyty Stein i Towarzystwo jej imienia, są dwie małe tablice na ścianach budynków, kaplica u św. Michała Archanioła, ale trudno nie wyczuć, że to nie ta ranga i nie ta skala. W czym problem? Pewne jest, że Wrocław – jak pisała przed kilku laty na łamach „Niedzieli” red. Agnieszka Bugała – jakoś nie umie sobie poradzić z kobietą – naukowcem; kobietą – żydówką i katoliczką, mówiącą w dodatku po niemiecku. Wrocław, który dziś chlubi się tym, że przygarnia wszystkich i dla wszystkich ma miejsce, boi się jak ognia niemieckiej żydówki, która została katoliczką. Nie ogłosił Edyty swoją patronką, nie ma w nim tras z nią związanych, a Uniwersytet Wrocławski woli nie mieć patrona niż docenić swoją absolwentkę – słynnego filozofa. Nawet mała uliczka nosząca jej imię wprowadza we Wrocławiu w błąd. A miejsc i historii, które można powiązać z wrocławską patronką Europy, jest w stolicy Dolnego Śląska naprawdę wiele.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Szlakiem Edyty

Edyta urodziła się w 1891 r. w mieszkaniu przy obecnej ul. Dubois 29. Dziś w tym miejscu stoi nowoczesna plomba. Stąd zachowała pierwsze wspomnienie – „Rodzice wynajęli mieszkanie przy Kohlenstrasse. Domek, w którym się później urodziłam, już od dawna nie istnieje, a na jego miejscu stanęła nowa, duża kamienica. W pobliżu znajdowała się wydzierżawiona składnica drzewa, gdzie mój ociec otworzył nowe przedsiębiorstwo opałowe”. To tu dotarła do rodziny wiadomość o nagłej śmierci ojca, Zygfryda Steina. Edyta miała wówczas 2 lata. Jej matka postanowiła kontynuować biznes, mimo że została sama z siedmiorgiem dzieci. Wkrótce wyszła z długów i z czasem zyskała opinię najlepszego kupca w branży drzewnej we Wrocławiu. W tym czasie przeprowadzała się wraz z dziećmi kilkakrotnie, a kolejne adresy – Myśliwska, Pobożnego, Roosevelta – są niemymi świadkami walki Augusty o byt rodziny. Ciekawe, że matka wybierała zawsze ulice wrocławskiego Śródmieścia, a wynikało to z faktu, że preferowała towarzystwo prostych robotników. W 1910 r. za zarobione na handlu drewnem pieniądze zakupiła dom przy ul. Nowowiejskiej, choć proponowano jej dużo bardziej elitarne Krzyki. Ostrów Tumski, synagoga przy Łąkowej, pl. Nankiera, gimnazjum im. Wiktorii, gmach główny Uniwersytetu Wrocławskiego, Opera, rynek, park Szczytnicki i Hala Ludowa – wszędzie tam Edyta była obecna. Niesamowite jest jej wspomnienie z dzieciństwa cukierni Ilgena przy ul. Kuźniczej 11. „Gdy szłam z [Różą] do miasta po sprawunki, wstępowała ze mną zazwyczaj do małej cukierni i zamawiała (…) porcję jabłecznika z bitą śmietaną lub latem porcję lodów, także z bitą śmietaną. Nigdy o to nie prosiłam, lecz kiedy przechodziłyśmy blisko naszego lokalu, bezwiednie spoglądałam w okno wystawowe i Róża bez słowa kierowała się ku wejściu” – wspominała Edyta w autobiograficznych „Dziejach pewnej rodziny żydowskiej”. W tejże książce jest jeszcze jeden fragment pokazujący wrażliwość Edyty a związany z kościołem uniwersyteckim, który jest pierwszą świątynią, do której wstąpiła – „Do wnętrza kościołów nie wchodziłam, przede wszystkim dlatego, że odbywały się właśnie nabożeństwa. Nie miałam tam nic do szukania i uważałam, że postąpię taktowniej, gdy innym nie zakłócę pobożności. Jeden jedyny raz, podczas jakiejś wolnej godziny, byłam wraz z Julią Heimann w kościele św. Macieja, przyległym do uniwersytetu i kiedyś do niego należącym; zamurowane drzwiczki zdradzają jeszcze dawne połączenie”.

Reklama

Zamiast zakończenia

Wrocław jako swoje główne przesłanie wybrał słowa Jana Pawła II. „Miasto spotkań” narodziło się podczas Kongresu Eucharystycznego w 1997 r. Od lat stolica Dolnego Śląska szczyci się nim i odmienia – z sukcesami – przez wszystkie przypadki. Dziś przejście, o którym wspominała Edyta, jest na nowo otwarte. Warto, aby podobne drzwi zapomnianej patronce Europy otworzyły władze Wrocławia.

* * *

Fragmenty listu Prezydium Konferencji Episkopatu Polski z okazji 75. rocznicy śmierci św. s. Teresy Benedykty od Krzyża:
Św. Teresa Benedykta od Krzyża (Edyta Stein) zmarła 9 sierpnia 1942 r. w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. „Przeszła do Boga w całkowitym ogołoceniu, zamordowana w komorze gazowej, wraz z innymi Żydami, którzy zostali przywiezieni do Auschwitz w specjalnym transporcie z obozu przejściowego w Drente-Westerbork w Holandii. W ten sposób dopełniły się słowa, które Edyta Stein skierowała do swojej siostry Róży w momencie aresztowania ich przez gestapo w klasztorze karmelitanek bosych w holenderskim Echt: «Chodź, idziemy za nasz naród!»”. (…) „Gdy obecnie przeżywamy 75. rocznicę śmierci św. s. Teresy Benedykty od Krzyża – Edyty Stein – jesteśmy świadkami pewnego bardzo znaczącego procesu kulturowego. Polega on na wyraźnym i w pełni świadomym odchodzeniu od Europy rozumianej jako Europa ducha. Wbrew temu, do czego wzywał św. Jan Paweł II Wielki, Europa chce zapomnieć o swoich chrześcijańskich korzeniach i za wszelką cenę żyć tak, «jakby Boga nie było»” – czytamy w liście. „W konsekwencji po raz kolejny znajduje swe potwierdzenie słynne zdanie Fiodora Dostojewskiego: «Jeśli Boga nie ma, to wszystko wolno». Głosi się bowiem prawo do eutanazji czy też prawo kobiet do zabijania własnych nienarodzonych jeszcze dzieci, podważa się instytucję małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny, promuje się ideologię gender” – dodają biskupi. Prezydium KEP zaznacza, że w świetle tych tendencji Edyta Stein jawi się dzisiaj jako jednoznaczny znak sprzeciwu. „Jej życie pokazuje, jak wielki jest człowiek, który z wielką odwagą i uczciwością intelektualną szuka Boga, i jak tragiczny staje się świat, który Boga odrzuca. Módlmy się więc do Najlepszego Ojca – za przyczyną św. Teresy Benedykty od Krzyża (Edyty Stein) – o łaskę nawrócenia dla Europy i odwagę powrotu do jej chrześcijańskich korzeni” – podsumowują biskupi.

Oprac. KK

2017-08-03 11:17

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Uroczystość wręczenia nagród im. św. Edyty Stein - zaproszenie

[ TEMATY ]

św. Edyta Stein

Towarzystwo im. Edyty Stein we Wrocławiu

mat. prasowe

Nagrody im. św. Edyty Stein

Nagrody im. św. Edyty Stein

W najbliższą sobotę, 12 października, przypada 128 rocznica urodzin Edyty Stein -  wielkiej wrocławianki, filozof, świętej i patronki Europy. Z tej okazji Towarzystwo im. Edyty Stein we Wrocławiu organizuje ceremonię wręczenia nagród im. św. Edyty Stein.

Nagrodę już po raz trzeci przyzna Kapituła Towarzystwa oraz Dyrektor Ośrodka Pamięć i Przyszłość. - Mając świadomość jak głęboko życie św. Edyty Stein wiąże się z tragicznymi dziejami narodu żydowskiego, polskiego i niemieckiego, nasze Towarzystwo pragnie poprzez przyznawanie nagrody przyczynić się do urzeczywistnienia wizji zjednoczonej, sprawiedliwej Europy, w której byłyby respektowane wartości chrześcijańskie i godność człowieka - mówi ks. Jerzy Witek, prezes Towarzystwa im. Edyty Stein we Wrocławiu.

CZYTAJ DALEJ

Ks. Piotr Pawlukiewicz: Bóg nie może się na Ciebie doczekać!

2024-03-27 07:20

[ TEMATY ]

ks. Piotr Pawlukiewicz

B.M. Sztajner/Niedziela

ks. Piotr Pawlukiewicz (1960 – 2020) wygłosił tysiące kazań

ks. Piotr Pawlukiewicz (1960 – 2020) wygłosił tysiące kazań

Pomyślałem sobie: „Boże, ta babcia nawet jeszcze Komunii Świętej nie przyjęła, a już się w niej wyzwalają czyny miłości. Jaka ta miłość jest niecierpliwa! Jak się nie może doczekać!”. Tak samo nie może się doczekać Bóg. Na ciebie.

Jeszcze jeden fragment Ewangelii. Pozornie też wam znany, ale czy na pewno? „Pewien człowiek miał dwóch synów. Młodszy z nich rzekł do ojca: «Ojcze, daj mi część majątku, która na mnie przypada». Podzielił więc majątek między nich. Niedługo potem młodszy syn, zabrawszy wszystko, odjechał w dalekie strony i tam roztrwonił swój majątek, żyjąc rozrzutnie. A gdy wszystko wydał, nastał ciężki głód w owej krainie i on sam zaczął cierpieć niedostatek. Poszedł i przystał do jednego z obywateli owej krainy, a ten posłał go na swoje pola, żeby pasł świnie. Pragnął on napełnić swój żołądek strąkami, którymi żywiły się świnie, lecz nikt mu ich nie dawał. Wtedy zastanowił się i rzekł: Iluż to najemników mojego ojca ma pod dostatkiem chleba, a ja tu z głodu ginę. Zabiorę się i pójdę do mego ojca, i powiem mu: Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie; już nie jestem godzien nazywać się twoim synem: uczyń mię choćby jednym z najemników. Wybrał się więc i poszedł do swojego ojca. A gdy był jeszcze daleko, ujrzał go jego ojciec i wzruszył się głęboko; wybiegł naprzeciw niego, rzucił mu się na szyję i ucałował go. A syn rzekł do niego: «Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie, już nie jestem godzien nazywać się twoim synem». Lecz ojciec rzekł do swoich sług: «Przynieście szybko najlepszą szatę i ubierzcie go; dajcie mu też pierścień na rękę i sandały na nogi! Przyprowadźcie utuczone cielę i zabijcie: będziemy ucztować i bawić się, ponieważ ten mój syn był umarły, a znów ożył; zaginął, a odnalazł się». I zaczęli się bawić. Tymczasem starszy jego syn przebywał na polu. Gdy wracał i był blisko domu, usłyszał muzykę i tańce. Przywołał jednego ze sług i pytał go, co to ma znaczyć. Ten mu rzekł: «Twój brat powrócił, a ojciec twój kazał zabić utuczone cielę, ponieważ odzyskał go zdrowego ». Na to rozgniewał się i nie chciał wejść; wtedy ojciec jego wyszedł i tłumaczył mu. Lecz on odpowiedział ojcu: «Oto tyle lat ci służę i nigdy nie przekroczyłem twojego rozkazu; ale mnie nie dałeś nigdy koźlęcia, żebym się zabawił z przyjaciółmi. Skoro jednak wrócił ten syn twój, który roztrwonił twój majątek z nierządnicami, kazałeś zabić dla niego utuczone cielę». Lecz on mu odpowiedział: «Moje dziecko, ty zawsze jesteś przy mnie i wszystko moje do ciebie należy. A trzeba się weselić i cieszyć z tego, że ten brat twój był umarły, a znów ożył, zaginął, a odnalazł się»”*.

CZYTAJ DALEJ

Śp. bp Ryszard Karpiński. Tablica nagrobna i portret

2024-03-28 11:13

Katarzyna Artymiak

W kryptach kościoła św. Piotra w Lublinie umieszczono tablicę grobową i portret śp. bp. Ryszarda Karpińskiego.

CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję