Kim był bp Stanisław Czajka? Najlepiej oddać głos znawcom tematu. Bez wątpienia jednym z nich jest ks. prof. Jan Związek, m.in. jeden z bardziej znanych historyków. Swego czasu tak pisał o naszym Księdzu Biskupie: „Był wielkim czcicielem Matki Bożej Częstochowskiej. Wyrazem kultu maryjnego były liczne kazania wygłaszane podczas wizytacji biskupich w parafiach. Podczas wizytacji kanonicznych w parafiach interesował się żywo sprawami religijnymi i materialnymi każdej parafii. Często zasięgał w tych sprawach rad i opinii ludzi starszych w parafiach w czasie odbywanych z nimi spotkań. Miał wiele szacunku dla pracy ludu wiejskiego. Bliskie mu były wszystkie sprawy kościelne w diecezji częstochowskiej oraz w całej Polsce”.

Dorastanie do kapłaństwa

Stanisław Czajka przyszedł na świat 13 listopada 1897 r. we wsi Kamienna (ówczesny powiat włocławski). Jego rodzice – Andrzej i Marianna z domu Gapińska – byli rolnikami. Ochrzczono go w Lubieniu Kujawskim. Był w tamtejszym kościele ministrantem. W szkole powszechnej w Kłotnie poznał ks. Franciszka Świetlickiego, który miał duży wpływ na jego powołanie do kapłaństwa. Uczył się potem w gimnazjum w Piotrkowie.

W 1915 r. wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku. Mimo wielu zdrowotnych kłopotów 13 marca 1920 r. przyjął święcenia kapłańskie z rąk ordynariusza kujawsko-kaliskiego bp. Stanisława Kazimierza Zdzitowieckiego.

Posługa prezbitera

Ks. Stanisław był wikariuszem w: Konopiskach, Pajęcznie oraz w parafii św. Barbary w Częstochowie. Uczył też religii. Potem studiował prawo kanoniczne w Krakowie i Lublinie na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Odbywał też podróże zagraniczne w celach naukowych, m.in. do Innsbrucka i do Lowanium. Uzyskał tytuł doktorski. Miał też wykłady na KUL. Był też rektorem Częstochowskiego Seminarium Duchownego w Krakowie od 1937 r. Pomimo pożogi wojennej udało mu się utrzymać seminarium i prowadzić wykłady. „Było to możliwe dzięki sile ducha, nadzwyczajnej energii i poczuciu obowiązku wobec Ojczyzny i Kościoła, jakie posiadał Ksiądz Rektor, a także dzięki zrozumieniu kard. Adama Sapiehy i poparciu krakowskich profesorów” – pisał o nim Piotr Gołdyn w 2001 r. na łamach Edycji Włocławskiej „Niedzieli”.

Dar biskupstwa

Papież Pius XII mianował go biskupem tytularnym Centurii Numidyjskiej i biskupem pomocniczym częstochowskim. Warto zaznaczyć, że był jedynym Polakiem mianowanym na biskupa podczas II wojny światowej. Sakrę przyjął 28 października 1944 r. z rąk bp. Teodora Kubiny. Współkonsekratorami byli: biskup katowicki Stanisław Adamski i biskup pomocniczy katowicki Juliusz Bieniek.

Zarządzał też wspomnianą parafią św. Barbary, a potem św. Zygmunta w Częstochowie. Pracował w kurii. Po utworzeniu kapituły katedralnej został jej prepozytem. Pełnił też urząd wikariusza generalnego. Wizytował parafie i zgromadzenia zakonne. Bardzo interesował się obradami II Soboru Watykańskiego, ale na nim nie był.

Nigdy nie miał zbyt dobrego zdrowia. 4 lipca 1965 r. zmarł na atak serca. Ci, którzy przy nim byli, wspominają, że do ostatniej chwili życia zachowywał przytomność umysłu. Przed śmiercią miał powiedzieć: „Matuchno Kochana, zabierz już swego biednego robaczka”. Zdanie to świadczy o jego wielkiej pokorze i pobożności maryjnej. Był też gorliwym czcicielem swojego patrona – św. Stanisława Kostki.

Jego pogrzeb miał miejsce 6 lipca 1965 r. Byli na nim obecni m.in. kard. Stefan Wyszyński, prymas Polski, abp Karol Wojtyła, metropolita krakowski, oraz bp Stefan Bareła, ordynariusz częstochowski.

Bp. Stanisława Czajkę pochowano w krypcie bazyliki katedralnej w Częstochowie. W swoim herbie biskupim umieścił krzyż z ołtarza Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie. W tle zaś palący się Wieluń, szpital i kolegiatę wieluńską, zbombardowaną 1 września 1939 r.