Reklama

Niedziela Przemyska

Nadszedł dzień 10 lutego 1940 roku

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Już jesienią 1939 r. zaczęły krążyć pogłoski, że NKWD sporządza listy Polaków wyznaczonych do deportacji na Syberię. Pierwszą masową deportację przeprowadzono 10 lutego 1940 r. na podstawie decyzji Biura Politycznego Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii i Rady Komisarzy Ludowych ZSRR z początków grudnia 1939 r. Objęła ona 220 tys. osób, głównie niższych urzędników i pracowników państwowych, właścicieli ziemskich i pracowników leśnictwa. Deportowano całe rodziny wraz z dziećmi, starcami i chorymi. Druga deportacja, która miała miejsce 13 kwietnia 1940 r. objęła 320 tys. osób. Wywiezione zostały wówczas rodziny poprzednio aresztowanych patriotów polskich, zamożni rolnicy, gajowi, oficjaliści dworscy i mieszkańcy wsi ze strefy nadgranicznej. Na przełomie czerwca i lipca 1940 r., w ramach trzeciej deportacji wywieziono ok. 240 tys. uchodźców wojennych z zachodnich i centralnych województw Polski. Ostatnia deportacja, w czerwcu 1941 r., obejmująca swoim zasięgiem m.in. Wileńszczyznę, uderzyła w polską inteligencję techniczną, kolejarzy, wykwalifikowanych robotników i rzemieślników.

Reklama

Janina Ryzner swoje wspomnienia z pobytu w syberyjskiej tajdze opisała w książce „Droga do Polski”. „Nadszedł dzień zesłania – 10 lutego 1940 roku. Godzina szósta rano. Mama krzątała się koło kuchni. Czternastoletni Janek wyszedł już do pociągu, którym dojeżdżał do szkoły w Przemyślu (mieszkali w okolicach Nowego Miasta – powiat dobromilski). Nie bacząc na mrozy, jeździł, gdyż bał się, że będzie miał braki w nauce. Nagle łomotanie do drzwi, wyszedł ojczym. Do naszego domu wkroczyło dwóch uzbrojonych sowieckich enkawudzistów. Ojczyma posadzili na krześle i ręce związali do tyłu razem z oparciem krzesła. Robili rewizję, szukali broni. Starszy z nich odczytał wyrok: Wtieczenie 15 minut sobratsia, wziat odieżdu i wychadit na podwody. Ten nagły szok, jaki przeżyliśmy w pierwszych minutach, wyzwolił w mamie jakąś zdwojoną energię. Rozkazała nam – ubierajcie się szybko i ciepło i pakujcie, co kto może. Sama rozesłała kapę na podłogę, otworzyła szafę i jednym zamachem ściągnęła ubrania, które tam wisiały, wrzuciła do kapy i zawiązała węzły z czterech rogów. Podobnie, przy pomocy Jadwisi, spakowała pościel z łóżek. Ze spiżarni przyniosła parę worków i tak, w pośpiechu jakby się paliło, wrzucałyśmy do tych worków, co było pod ręką: trochę garnków, bielizny, parę bochenków chleba, kawał słoniny... Na stacji w Nowym Mieście na bocznych torach stał pociąg z bydlęcymi wagonami”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Janina Ryzner, po przebyciu bardzo długiej drogi (Syberia – Iran – Rodezja), powróciła do Polski dopiero 19 kwietnia 1948 r.

Wśród tych, którzy znaleźli się w bydlęcych wagonach na przemyskiej stacji kolejowej Bakończyce 10 lutego 1940 r., była nieżyjąca już Matylda Rysak, która przez wiele lat pełniła funkcję prezesa Związku Sybiraków w Przemyślu. Po odbyciu, w nieludzkich warunkach, podróży do Omska, wszystkich załadowano do samochodów ciężarowych i przewieziono do miejscowości Tara. Stamtąd z kolei, saniami do Berezówki. Cała ta „podróż” trwała blisko miesiąc. Praca na Syberii (najczęściej przy wyrąbie lasu) była bardzo ciężka, pracowano po 12 godzin dziennie. Pożywieniem, które podawano zesłańcom, była najczęściej zupa z podgniłej kapusty. Matylda Rysak w swoich wspomnieniach podkreślała, że tym, co pozwalało przeżyć ten koszmarny okres, była wiara w Boga. Kiedy w Berezówce NKWD odbierało zesłańcom różańce i medaliki, ona swój różaniec ukryła w bucie. Wielu Rosjan z wielkim szacunkiem, a nawet podziwem odnosiło się do pobożności Polaków. Jeden z żołnierzy rosyjskich miał oczy pełne łez, kiedy przysłuchiwał się pieśniom religijnym śpiewanym przez Polaków. Gdy odchodził na front, otrzymał od polskich kobiet medalik, który zaszył sobie w bluzę. Podobno niedługo potem zginął. Matylda Rysak wraz z pozostałą przy życiu rodziną wróciła do Polski 27 września 1946 r.

Dzisiaj, żyjąc już w wolnej i niepodległej Polsce, pamiętajmy o dramatycznym, a nierzadko tragicznym losie Polaków zesłanych na Syberię. Niech w tych dniach – choćby w symboliczny sposób – zapłoną znicze na wszystkich mogiłach rozsianych po tajgach i stepach Syberii, w których spoczywają Ci, którym nie było dane powrócić do swoich rodzinnych domów w kraju nad Wisłą. O tych mogiłach naszemu i przyszłym pokoleniom nigdy nie wolno zapomnieć.

2014-02-06 15:27

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Spotkanie ze świadkiem historii

Niedziela świdnicka 52/2022, str. III

[ TEMATY ]

Sybiracy

Kolegiata Św. Aniołów Stróżów, Wałbrzych

Ks. prał. Stanisław Pająk w podziękowaniu za świadectwo życia otrzymał bukiet kwiatów i pamiątkowy szkic portretowy

Ks. prał. Stanisław Pająk w podziękowaniu za świadectwo życia otrzymał bukiet kwiatów i pamiątkowy szkic portretowy

Parafialny Oddział Akcji Katolickiej przy parafii Świętych Aniołów Stróżów zorganizował spotkanie z wyjątkowym gościem, byłym sybirakiem – ks. prał. Stanisławem Pająkiem.

Urodzony na dawnych Kresach w 1931 r. zesłaniec, kapelan wałbrzyskich Sybiraków, doskonale pamięta, jak podczas II wojny światowej transportowano Polaków przez wiele tygodni pociągami towarowymi w zamkniętych, bydlęcych wagonach w głąb Związku Radzieckiego.
CZYTAJ DALEJ

Bezimienne mogiły

Niedziela warszawska 44/2012, str. 2-3

[ TEMATY ]

Wszystkich Świętych

Artur Stelmasiak

Socjalne mogiły na Cmentarzu Komunalnym Południowym

Socjalne mogiły na Cmentarzu Komunalnym Południowym

Ciała bezdomnych często chowane są w anonimowych grobach. Zmienić to postanowiła Warszawska Fundacja Kapucyńska. To pierwszy taki pomysł w kraju

Choć każdy z nas po śmierci może liczyć na takie same mieszkanie w Domu Ojca, to na ziemi panują inne zasady. Widać to doskonale na cmentarzu południowym w Antoninie, gdzie są całe kwatery, w których nie ma kamiennych pomników. Dominują skromne ziemne groby z próchniejącymi drewnianymi krzyżami. Wiele z nich zamiast imienia i nazwiska ma na tabliczce napisaną jedynie datę śmierci, numer identyfikacyjny oraz dwie litery N.N. - O tym, że przybywa takich bezimiennych mogił dowiedziałem się od przyjaciół. Wówczas postanowiliśmy rozpocząć akcję rozdawania bezdomnym nieśmiertelników, czyli blaszek podobnych do tych, które noszą wojskowi. Na każdej z nich wygrawerowane jest imię i nazwisko właściciela - mówi kapucyn br. Piotr Wardawy, inicjator akcji nieśmiertelników wśród bezdomnych. O skuteczność tej akcji przekonamy się w przyszłości. Jednak pierwsze skutki już poznaliśmy, gdy jeden z kapucyńskich „nieśmiertelnych” zmarł na Dworcu Centralnym. - Dzięki metalowym blachom na szyi policja wiedziała, jak on się nazywa oraz skontaktowali się klasztorem kapucynów przy Miodowej. Tu bowiem był jego jedyny dom - mówi Anna Niepiekło z Fundacji Kapucyńskiej. Kapucyni zorganizowali zmarłemu pogrzeb z udziałem braci, wolontariuszy oraz innych bezdomnych. Msza św. z trumną została odprawiona na Miodowej, a później pochowano go z imieniem i nazwiskiem na cmentarzu południowym w Antoninie. - Dla całej naszej społeczności była to bardzo wzruszająca uroczystość - podkreśla Niepiekło.
CZYTAJ DALEJ

Świętowali jubileusz

2025-07-27 20:19

Biuro Prasowe AK

- Historia Marii Magdaleny wpisuje się w treść tego, co przeżywamy podczas każdej Eucharystii, ale to jest także treść życia, wiary, miłości tej ziemi, nadziei upadków i powstań, tych wszystkich ludzi, którzy tutaj żyli i których życie duchowe od 200 lat związane jest z tą parafią i z tą świątynią poświęconą św. Marii Magdaleny – mówił abp Marek Jędraszewski w czasie odpustu w Odrowążu Podhalańskim, gdzie świętowano 200-lecie powstania parafii.

Na początku uroczystości przedstawiciele czterech wsi tworzących parafię — Odrawąża, Zaucznego, Pieniążkowic i Działu — powitali abp. Marka Jędraszewskiego. Jeden z sołtysów przypomniał, że historia parafii rozpoczęła się 200 lat temu w Pieniążkowicach, skąd wyszła procesja, by położyć kamień węgielny pod budowę kościoła w Odrowążu. – Polska nie istniała. Trudne czasy. Nasi pradziadkowie wybudowali tę świątynię, która do dzisiejszego dnia trwa – mówił. – Jeżeli będziemy kierować się słowami, które są na sztandarach — Bóg, honor, ojczyzna — i tak postępować, to na pewno będziemy i przetrwamy — dodawał mężczyzna.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję