Reklama

Media

Środki społecznego przekazu - nowa ambona Kościoła (2)

„Kolumny gazet, mikrofony radiowe i telewizyjne kamery są amboną, z której współczesne społeczeństwo czerpie wiele dla swych moralnych i duchowych postaw” - Jan Paweł II

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Papieska Komisja ds. Środków Społecznego Przekazu przygotowała po II Soborze Watykańskim dokument, który był czymś w rodzaju instrukcji wykonawczej do Dekretu o środkach społecznego przekazywania myśli „Inter mirifica”. Prace nad instrukcją trwały siedem lat. Nowy dokument wprowadzał wiele nowatorskich rozwiązań i przemyśleń w taki sposób, by nie budzić tylu uwag, co „Inter mirifica”.

Echo Vaticanum II

Instrukcja weszła w życie 23 maja 1971 r. pod tytułem: Instrukcja duszpasterska o środkach społecznego przekazu „Communio et progressio”. Zawarte są w niej wskazania dotyczące funkcjonowania Kościoła w środkach społecznego przekazu oraz problemów z tym związanych, a także określone jest miejsce człowieka współczesnego, który korzysta z mediów. Wyznaczony jest główny cel mass mediów: pomoc w postępie ludzkości oraz budowa więzi społecznych, opartych na wzajemnej pomocy. „Communio et progressio” zawiera również pouczenia w zakresie funkcjonowania środków społecznego przekazu, kładąc nacisk na ich moralny i chrześcijański wizerunek. Należy także zwrócić uwagę na to, że instrukcja ta podejmuje bardzo istotny problem, jakim jest zmiana postaw i mentalności odbiorców korzystających ze środków społecznego przekazu. Stwierdza się w tym dokumencie, że zmiana wzorców kulturowych, prezentowanych w mediach, ma znaczny wpływ na każdą jednostkę, gdyż w dużej mierze człowiek je przejmuje i postępuje według nich.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Media wpływają nie tylko na to, jak ludzie myślą, ale także na to, o czym myślą. Historię ludzkiego komunikowania z punktu widzenia wiary można postrzegać jako długą drogę wiodącą spod wieży Babel - miejsca i symbolu załamania się komunikacji (por. Rdz 11, 4-8) do Pięćdziesiątnicy i daru języków (por. Dz 2, 5-11) - do odtworzenia komunikacji mocą Ducha Świętego zesłanego przez Syna. Posłany na świat, aby zwiastować Dobrą Nowinę (por. Mt 28, 19-20; Mk 16, 15), Kościół ma misję głoszenia Ewangelii aż do końca czasów. Wie też, że dzisiaj wymaga to korzystania z mediów (por. II Sobór Watykański, „Inter mirifica”, 3; Paweł VI, „Evangelii nuntiandi”, 45; Jan Paweł II, „Redemptoris missio”, 37; Papieska Rada ds. Środków Społecznego Przekazu, „Communio et progressio”, 12fr134; „Aetatis novae” - por. ks. Jarosław Jęczeń, „Media w rodzinie” (materiały pomocnicze dla studentów, Katolicki Uniwersytet Lubelski, INOR, Lublin 2007/2008).

Reklama

Nowe inicjatywy medialne

Po II Soborze Watykańskim pojawiło się w Kościele wiele inicjatyw medialnych. Powstał Międzynarodowy Instytut Badań nad Komunikowaniem i Kulturą, na uniwersytetach katolickich powstały wydziały nauk o mediach. Otwarto Centrum Telewizji Watykańskiej. Nie brak też bardziej szczegółowych przedsięwzięć, np. uczenie - także biskupów - umiejętności występowania w telewizji czy w radiu. Jest więc coraz więcej inicjatyw mających na celu pomoc Kościołowi instytucjonalnemu w rozumieniu zjawiska mediów i twórczej w nich obecności: powołanie rozgłośni katolickich w diecezjach, telewizje katolickie, prasa katolicka, zmiana „ratio studiorum”, powołanie i szkolenia dla rzeczników kościelnych itd.

Czy Dekret soborowy „Intermirifica” spełnił pokładane w nim nadzieje? Zapytany o to śp. bp Jan Chrapek powiedział: „Myślę, że tak. On właśnie zainicjował odważne myślenie w tej dziedzinie. Instrukcja «Communio et progressio» zaszokowała swą otwartością wielu przedstawicieli Kościoła. Sądzę, że ta instrukcja nie byłaby możliwa bez wcześniejszego Dekretu oraz nauczania papieża Piusa XII na ten temat. Bez niego nie byłoby także tych wszystkich inicjatyw. Dekret o środkach społecznego przekazywania myśli przede wszystkim zachęcił do odwagi i do obecności w świecie mediów. Nawet to, że papież po raz pierwszy udziela wywiadów dziennikarzom - i to wcale nie gazet katolickich - nie byłoby możliwe jeszcze niedawno. Podobnie trudno byłoby sobie wyobrazić książkę-zapis dziennikarskiej rozmowy z papieżem czy też tak szerokie wykorzystywanie przez następcę św. Piotra ekranu telewizyjnego” (Dekret o środkach społecznego przekazywania myśli: „Potrzeba wierzących profesjonalistów”. Z bp. Janem Chrapkiem rozmawiają Alicja Wysocka, Tomasz Wiścicki i Krzysztof Wojciechowski).

Reklama

Realizacja posoborowych postulatów zaowocowała wieloma poważnymi inicjatywami Kościoła w dziedzinie mediów. Od 1964 r. działa Papieska Komisja ds. Środków Społecznego Przekazu. Pierwszy jej poważny dokument to wspomniana Instrukcja duszpasterska „Communio et progressio” z 1971 r. Od 1967 r. obchodzony jest w całym Kościele Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu.

W dalszej kolejności powstała jeszcze bardziej szczegółowa instrukcja Kongregacji ds. Seminariów i Wychowania Katolickiego z 1986 r., dotycząca nauczania problematyki mediów na uczelniach i w szkołach katolickich, jak też w seminariach duchownych. Kolejna instrukcja, wydana przez Papieską Radę ds. Środków Społecznego Przekazu w 1992 r. - „Aetatis novae” jest dalszym uszczegółowieniem rozważań soborowych.

Widać więc, jak bardzo nauczanie kościelne rozwinęło się od czasu, gdy ojcowie soboru sformułowali swój Dekret. W Kościołach lokalnych działają specjalne Komisje Episkopatu ds. Środków Społecznego Przekazu, inspirujące i koordynujące działalność formacyjną i produkcyjną w tym zakresie na szczeblu diecezjalnym lub parafialnym. Funkcjonują rozgłośnie katolickie, Katolicka Agencja Informacyjna, wytwórnie filmów religijnych, wydawnictwa prasowe i książkowe, stacje telewizyjne.

Głos II Soboru Watykańskiego w dziedzinie mediów był bardzo potrzebny, bo niewątpliwie stał się ważnym impulsem do zainteresowania się mediami przez Kościół i wykorzystywania ich dla ewangelizacji.

Jan Paweł II wobec środków społecznego przekazu

„Ewangelizować - mówił bł. Jan Paweł II - znaczy czynić wszystko, według naszych zdolności, aby człowiek «wierzył», aby człowiek odnalazł siebie w Chrystusie, aby odnalazł w Nim pełny sens i właściwy wymiar swojego życia” (audiencja generalna z 21 lutego 1979 r.). Zrozumienie tego jest obecnie wyjątkowo aktualne i bardzo pilne, czemu Papieska Rada ds. Środków Społecznego Przekazu dała wyraz w dokumencie z 4 czerwca 2000 r. pt. „Etyka w środkach społecznego przekazu”: „Sposób, w jaki ludzie korzystają ze środków społecznego przekazu, może być źródłem wielkiego dobra i wielkiego zła. Chociaż bowiem przekaz społeczny wywołuje często niezamierzone skutki, to sami ludzie decydują, czy używać mediów dla celów dobrych, czy złych, w dobry czy zły sposób. (...) Mimo swego ogromnego potencjału środki przekazu są i pozostaną jedynie środkami, to znaczy instrumentami, narzędziami, z których można zrobić dobry lub zły użytek. Wybór należy do nas. Media nie potrzebują nowej etyki: wymagają zastosowania ustalonych już zasad w nowych okolicznościach”.

Reklama

Ojciec Święty Jan Paweł II rozumiał doskonale, jak ważną rolę w posłudze Kościoła odgrywają środki społecznego przekazu. Spotykał się z ich pracownikami zarówno w Watykanie, jak i podczas podróży apostolskich. Często wyrażał szacunek dla ich pracy, podkreślał, że jest ona powołaniem, służbą prawdzie i dobru człowieka. Dostrzegał przede wszystkim pozytywne aspekty mediów. W jednym ze swych przemówień stwierdził, że „kolumny gazet, mikrofony radiowe i telewizyjne kamery są amboną, z której współczesne społeczeństwo czerpie wiele dla swych moralnych i duchowych postaw”. Tłumaczył, że Kościół musi być obecny na tej „nowej ambonie (...) z własnymi gazetami i czasopismami, z własnymi stacjami i programami radiowo-telewizyjnymi, z własnym głosem - głosem prawdy i miłości”.

Tematykę medialną Ojciec Święty poruszał w wielu dokumentach swego pontyfikatu, a także w 27 orędziach, które ogłosił z okazji Światowych Dni Środków Społecznego Przekazu, oraz w licznych przemówieniach, wygłoszonych przede wszystkim do uczestników zgromadzeń plenarnych Papieskiej Rady ds. Środków Społecznego Przekazu. Jan Paweł II utrzymywał bliski kontakt z Radą i inspirował jej członków do refleksji i badań naukowych nad problematyką medialną.

Reklama

Jeden z ostatnich tematów, którym Rada ds. Środków Społecznego Przekazu zajmowała się za życia Jana Pawła II, brzmiał: „Środki przekazu i nowa ewangelizacja”. Ojciec Święty spotkał się z jej członkami, podziękował im za współpracę, a następnie wygłosił przemówienie, w którym podkreślił jeszcze raz, jak ważną rolę w działalności ewangelizacyjnej współczesnego Kościoła pełnią media: „Nie wolno nam zapominać - powiedział - że nasza obecność w świecie środków przekazu jest istotnym elementem nowej ewangelizacji, do której Duch Święty wzywa obecnie Kościół na całym świecie”. I dodał: „Musicie aktywnie zabiegać o to, by Ewangelia nie była spychana wyłącznie do sfery życia prywatnego. Nie! Jezus Chrystus musi być głoszony całemu światu i dlatego Kościół musi wejść na rozległe forum środków przekazu z ufnością i odwagą”.

Ale na tym nie koniec. Ojciec Święty stwierdził następnie, że nie wystarcza posługiwać się mediami, aby mówić ludziom na wszystkich kontynentach o Chrystusie. Trzeba głosić Ewangelię również rozległemu światu mediów, trzeba ewangelizować same media.

Media w służbie nowej ewangelizacji

Podsumowując, można powiedzieć, że refleksja ukierunkowana najpierw przez Dekret „Inter mirifica”, a następnie przez „Communio et progressio”, „Aetatis novae” i inne dokumenty będzie intensywnie pogłębiana. Pozwolę sobie zakończyć fragmentem orędzia Ojca Świętego Jana Pawła II z okazji Światowego Dnia Środków Społecznego Przekazu z 1981 r., dotyczącego m.in. relacji między wiarą a kulturą, wolności w sferze użytkowania mediów, wpływu mediów na rodzinę: „Moja pasterska posługa, mentalność soborowa, o której tylekroć miałem okazję mówić i do której zawsze zachęcałem, osobiste doświadczenia i przekonania człowieka, chrześcijanina i biskupa - każą mi podkreślić możliwości dobra, bogactwa i opatrznościowy charakter środków przekazu społecznego”.

Istnieje jednak konieczność dobrego poznania mediów i rozwoju refleksji naukowej i moralnej na ich temat, co jeszcze bardziej może pozwolić na lepsze wykorzystywanie środków społecznego przekazu w służbie ewangelizacji.

2013-01-21 13:24

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Cenzura prewencyjna w Empiku. Wycofanie „Gazety Polskiej” ze sprzedaży narusza Konstytucję

[ TEMATY ]

media

prasa

pl.wikipedia.org

Decyzja władz Empiku o wycofaniu ze sprzedaży jednego z wydań „Gazety Polskiej” narusza konstytucyjną wolność prasy. Stanowi także dyskryminację części społeczeństwa ze względu na poglądy. Do czasopisma dołączona była naklejka sprzeciwiająca się ideologii ruchu LGBT. Praktyka kierownictwa sieci sklepów może prowadzić do sytuacji, w której każdy konserwatywny tytuł będzie bezprawnie cenzurowany przez sprzedawcę.

Działanie Empiku stanowi swego rodzaju cenzurę prewencyjną, a więc kontrolę treści prasowych przed ich publikacją oraz godzi w zapisaną w art. 14 Konstytucji zasadę wolności prasy. Cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu jest na gruncie ustawy zasadniczej wyraźnie zabroniona (art. 54 ust. 2). Kontrola jeszcze nieopublikowanych treści jakiej dopuścił się Empik, narusza także wolność posiadania i wyrażania poglądów, której istotnym elementem jest możliwość pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. Bez zagwarantowania prawnego tej wolności i faktycznej jej realizacji kształtowanie własnych poglądów jest niemożliwe. Decyzja władz sieci sklepów stanowi też przykład dyskryminacji licznej grupy obywateli ze względu na wyznawane poglądy.

CZYTAJ DALEJ

Ks. Piotr Pawlukiewicz: Bóg nie może się na Ciebie doczekać!

2024-03-27 07:20

[ TEMATY ]

ks. Piotr Pawlukiewicz

B.M. Sztajner/Niedziela

ks. Piotr Pawlukiewicz (1960 – 2020) wygłosił tysiące kazań

ks. Piotr Pawlukiewicz (1960 – 2020) wygłosił tysiące kazań

Pomyślałem sobie: „Boże, ta babcia nawet jeszcze Komunii Świętej nie przyjęła, a już się w niej wyzwalają czyny miłości. Jaka ta miłość jest niecierpliwa! Jak się nie może doczekać!”. Tak samo nie może się doczekać Bóg. Na ciebie.

Jeszcze jeden fragment Ewangelii. Pozornie też wam znany, ale czy na pewno? „Pewien człowiek miał dwóch synów. Młodszy z nich rzekł do ojca: «Ojcze, daj mi część majątku, która na mnie przypada». Podzielił więc majątek między nich. Niedługo potem młodszy syn, zabrawszy wszystko, odjechał w dalekie strony i tam roztrwonił swój majątek, żyjąc rozrzutnie. A gdy wszystko wydał, nastał ciężki głód w owej krainie i on sam zaczął cierpieć niedostatek. Poszedł i przystał do jednego z obywateli owej krainy, a ten posłał go na swoje pola, żeby pasł świnie. Pragnął on napełnić swój żołądek strąkami, którymi żywiły się świnie, lecz nikt mu ich nie dawał. Wtedy zastanowił się i rzekł: Iluż to najemników mojego ojca ma pod dostatkiem chleba, a ja tu z głodu ginę. Zabiorę się i pójdę do mego ojca, i powiem mu: Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie; już nie jestem godzien nazywać się twoim synem: uczyń mię choćby jednym z najemników. Wybrał się więc i poszedł do swojego ojca. A gdy był jeszcze daleko, ujrzał go jego ojciec i wzruszył się głęboko; wybiegł naprzeciw niego, rzucił mu się na szyję i ucałował go. A syn rzekł do niego: «Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie, już nie jestem godzien nazywać się twoim synem». Lecz ojciec rzekł do swoich sług: «Przynieście szybko najlepszą szatę i ubierzcie go; dajcie mu też pierścień na rękę i sandały na nogi! Przyprowadźcie utuczone cielę i zabijcie: będziemy ucztować i bawić się, ponieważ ten mój syn był umarły, a znów ożył; zaginął, a odnalazł się». I zaczęli się bawić. Tymczasem starszy jego syn przebywał na polu. Gdy wracał i był blisko domu, usłyszał muzykę i tańce. Przywołał jednego ze sług i pytał go, co to ma znaczyć. Ten mu rzekł: «Twój brat powrócił, a ojciec twój kazał zabić utuczone cielę, ponieważ odzyskał go zdrowego ». Na to rozgniewał się i nie chciał wejść; wtedy ojciec jego wyszedł i tłumaczył mu. Lecz on odpowiedział ojcu: «Oto tyle lat ci służę i nigdy nie przekroczyłem twojego rozkazu; ale mnie nie dałeś nigdy koźlęcia, żebym się zabawił z przyjaciółmi. Skoro jednak wrócił ten syn twój, który roztrwonił twój majątek z nierządnicami, kazałeś zabić dla niego utuczone cielę». Lecz on mu odpowiedział: «Moje dziecko, ty zawsze jesteś przy mnie i wszystko moje do ciebie należy. A trzeba się weselić i cieszyć z tego, że ten brat twój był umarły, a znów ożył, zaginął, a odnalazł się»”*.

CZYTAJ DALEJ

Kraków: uroczystości pogrzebowe poety Leszka Długosza

2024-03-27 19:12

[ TEMATY ]

pogrzeb

PAP/Łukasz Gągulski

- Żegnamy człowieka niezwykłego, o którego prawdziwym duchu mówi jego poezja - mówił abp Marek Jędraszewski w czasie uroczystości pogrzebowych śp. Leszka Długosza w kościele Świętego Krzyża w Krakowie. Doczesne szczątki artysty spoczęły na Cmentarzu Rakowickim.

- Żegnamy człowieka niezwykłego, o którego prawdziwym duchu mówi jego poezja, a także często poezja śpiewana - stwierdził abp Marek Jędraszewski na początku Mszy św. pogrzebowej w kościele Świętego Krzyża w Krakowie. Zwrócił uwagę na zbiór wierszy „Ta chwila, ten blask lata cały”. - Ten zbiór mówi wiele o miłości pana Leszka Długosza do życia; do tego, by tym życiem umieć się także upajać - dodawał metropolita krakowski cytując fragmenty poezji, wśród których był wiersz „Końcowa kropka”. - Odejście pana Leszka Długosza jest jakąś kropką, ale tylko kropką w jego wędrówce ziemskiej - mówił abp Marek Jędraszewski. - Głęboko wierzymy, że dopiero teraz zaczyna się pełne i prawdziwe życie; że z Chrystusem zmartwychwstałym będziemy mieć udział w uczcie cudownego życia bez końca. Tym życiem będziemy mogli się upajać i za nie Bogu dziękować i wielbić - dodawał metropolita krakowski.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję